شرح بعضی از عبارات سریانی وغیر سریانی در نمازهای مسیحی

شرح بعضی از عبارات سریانی وغیر سریانی در نمازهای مسیحی

شرح لبعض الألفاظ السریانیة والأعجمیّة

(ܦܽܘܫܳܩ ܒܢܳ̈ܬ݂ ܩܳ̈ܠܳܐ ܣܽܘܪ̈ܝܳܝܳܬ݂ܐ ܢܽܘܟ݂ܪ̈ܳܝܳܬ݂ܐ)

منبع : وبلاگ مقدس ترین کتاب دنیا

به مدیریت دوست فرزانه و زبان شناس من ابراهیم شفیعی

نشانی اینترنتی

http://ketabemoghadas.mihanblog.com/post/117

كسانی كه با متون عربی مسیحی سر و كار دارند ، حتما بعضی وقتها به واژگانی برخواهند خورد كه شاید معنای آن را به درستی ندانند ، متن زیر كه از كتاب «خبز الحیاة» ؛ كتاب مناجات نامه الهی ؛ بر اساس سنت كلیسای سریانی ارتودكس ترجمه شده ، می‌تونه در پی بردن به معنای بعضی از واژگان كمی راهگشا باشه. نخست تلفظ عربی ، بعد سریانی و بعد هم توضیحات كتاب. چند جا توضیحاتی رو داخل ‍[] اضافه كردم.

آمین (ܐܰܡܻܝܢ):  عبری ، آرامی / به معنای: اینچنین باشد ، اما اینچنین . ضمن اینكه به معنای حق ، در حقیقت و به حق نیز ترجمه شده است[معادل آن در اوستایی «اَثَ جَمْیآت» است كه امروزه زردتشیان «ایدون باد» ترجمه می‌كنند].

أبرشیّة (ܡܰܪܥܻܝܬ݂ܳܐ): اسقف نشین[این واژه از واژه epharkhia یونانی گرفته شده].

الإشحیم (ܫܚܻܝܡܳܐ): سریانی / كتاب نمازهای ساده برای روزهای هفته.

أوخارستِیّا أو إفخارستِیّا (ܐܽܘܟܼܰܪܶܣܬܻܝܰܐ): یونانی / به معنای: شكر، تقدیم وقربانی.

أوشعنا (ܐܽܘܫܰܥܢܳܐ): عبری ، سریانی / به معنای: رهایی ("پروردگارا رهایی بخش"مزامیر 118: 25) یا شاخه‌های نخل اما واژه أوصنَّا یونانی ، ومعنای آن بزرگداشت وتسبیح وستایش.

باعوث (ܒܳܥܘܬ݂ܳܐ): سریانی / به معنای: درخواست.

بِثْ كاز (ܒܶܝܬ݂ ܓܰܙܳܐ): سریانی / به معنای: گنج آوازها.كتاب جامع آوازهای مذهبی.

تَخْشِفت (ܬܰܟ݂ܫܶܦܬ݂ܳܐ): سریانی / به معنای: ابتهال كه نوعی از سرودهای سریانی منثور است. از جمله معروفترین نویسندگان آن رابولا مطران شهر رها متوفی سال 435 است. ج.تخشفتات.

تْرونُوسْ (ܬܪܽܘܢܽܘܣ): یونانی / به معنای: مذبح، عرش [واژه انگلیسی throne از آن گرفته شده].

تْرِیساجْیونْ (ܬܪܳܝܣܰܓܝܘܢ): یونانی / به معنای: تقدیس‌های سه‌گانه.

تِشْمِشت (ܬܶܫܡܶܫܬ݂ܳܐ): سریانی / به معنای: خدمت وعبادت، خاص مادر حضرت عیسی ، قدیس‌ها، مومنان درگذشته و كاهنان و... است.

حُتّام (ܚܽܘܬܳܡܳܐ): سریانی / به معنای: خاتمة وبیت از شعر است كه كاهن ویا شماس‌ها در انتهای مناجات‌نامه قرائت می‌كنند.

حُسّایة (ܚܽܘܣܳܝܳܐ): سریانی / به معنای: طلب بخشش وبخشش، نماز منثور طولانی كه بخش هایی از آن در مناجات‌نامه  وروزهای یكشنبه ، عید‌ها وروزه بخشش خوانده می‌شود.

السّدر(ܣܶܕܪܳܐ): سریانی / به معنای: متن ، موضوع.

سوتُورُو (ܣܽܘܬܳܪܳܐ): سریانی / به معنای: بسیار پوشاننده ونماز پیش از خواب است.

شاهُرْتُو (ܫܰܗܳܪܬܳܐ): سریانی / به معنای:بیدار. نمازی است كه مریم عذراء در آن شفیع قرار داده می‌شود.

شملایة (ܫܽܘܡܠܳܝܳܐ): سریانی / به معنای: كامل كردن ، تمام كردن و مجموعه شش‌گانه از دعاهایی است كه شماس در میان مناجات‌نامه الهی به یاد زندگان ومردگان قرائت می‌كند.

شمّاس (ܡܫܰܡܫܳܢܳܐ ܐܰܘ ܫܰܡܳܫܳܐ): سریانی / به معنای: خادم. دارای رتبه‌های إنجیلی، رسائلی، قاری ، تلاوت كننده و... است.

شوشاف (ܫܽܘܫܶܦܳܐ): سریانی / به معنای: دستمال.

صْلوثُو مُورُونُیْتُو (ܨܠܽܘܬ݂ܳܐ ܡܳܪܳܢܳܝܬ݂ܳܐ): نماز ربانی یا نماز الهی (ای پدر ما كه در آسمانهایی ...).

طبلیث (ܛܶܒܠܻܝܬ݂ܳܐ): لاتینی / به معنای: لوح یا سفره مربّع. چوبی مستطیل شكل است كه متبرك است وبرای قرار دادن قربانی بر روی آن در وسط سفره قرار می‌گیرد. این الواح از چوب‌ها ویا سنگ‌های خاصی درست می‌شود.

طقس (ܛܶܟܣܳܐ): یونانی وسریانی/ به معنای: نظام وترتیب، وآب وهوا. در عرف كلیسایی به شعائر دینی وجشن‌ها گفته می‌شود.

عِطْر(ܥܶܛܪܳܐ): سریانی / به معنای: دود بخور. در عرف كلیسایی به دعای كوتاه پس از تقدیم بخورگفته می‌شود.

فْرومْیون (ܦܪܽܘܡܝܽܘܢ): یونانی / بخش نخست از نماز بخشش (حسّایة).

فَنْقِیث (ܦܶܢܩܻܝܬ݂ܳܐ): سریانی / به معنای: وثیقه. كتاب نماز روزهای یكشنبه وعید‌ها.فِیرْمُو (ܦܻܝܪܡܳܐ): سریانی / به معنای: بخور داده شده.

قاتولیق (ܩܰܬܘܠܻܝܩܻܝ): یونانی / به معنای: عام، جامع.

قلاّیة (ܩܶܠܳܝܬܳܐ): سریانی / به معنای: صومعة یا مطران‌نشین یا پاتریارك‌نشین.

قُنونُو دْهَیْمُونوثُو (ܩܳܢܽܘܢܳܐ ܕܗܰܝܡܳܢܽܘܬ݂ܳܐ): قانون إیمان (به خدای یكتا، پدر آسمانی، خالق همه چیز ... ایمان داریم).

قوریلَیسون (ܩܽܘܪܝܶܐܠܰܝܣܘܢ): یونانی / به معنای: پروردگارا ببخشای.

قدّاس(ܩܽܘܕܳܫܳܐ): سریانی / به معنای: مناجات‌نامه ، مقدمة عشاء ربانی. نمازهای معیّنی كه برای تقدیس بر نان وشراب خوانده می‌شود.

قِرْیونُو (ܩܶܪܝܽܘܢܳܐ): سریانی / به معنای: شمع.

كُوسُو وْفِینْخُو (ܟܳܣܳܐ ܘܦܻܝܢܟ݂ܳܐ): كاسه وسینی.

لیتورجیّة (ܠܻܝܬܘܪܓܻܝܰܐ): یونانی / به معنای: طقس، خدمت همگانی.مجموعه نماز‌های مناجات‌نامه. همچنین أنافورا نیز گفته می‌شود.

لیطونیّة ولوطانیّة (ܠܽܘܛܢܻܝܰܐ): یونانی / به معنای: درخواست‌كنندگان.

مار (ܡܳܪܝ): سریانی / به معنای: آقای من ، سرورم. به قدّیس‌ها ، پاتریارك‌ها واسقف‌ها اطلاق می‌شود.

مَروْحُوثُو (ܡܰܪ̈ܘܚܳܬ݂ܳܐ): سریانی / به معنای: بال‌ها. رمز بال‌های فرشتگان.در وقت مناسب ، صدایی كه از این بال‌ها می‌رسد مومنان را آماده وفروتن می‌كند.

مَعْنیث (ܡܰܥܢܻܝܬ݂ܳܐ): سریانی / به معنای: ترانه ، سرود. سرودی است كه در آوازهای هشت‌گانه اجرا می‌شود.

مَورْبُو (ܡܰܘܪܒܳܐ): سریانی / به معنای: بزرگ‌دار.ابتدای نماز مخصوص حضرت مریم "پروردگارا مرا بزرگ‌دار".

مَیمَر (ܡܻܐܡܪܳܐ): سریانی / به معنای: مقالة، خطبة، قصیدة و...

نافورا، آنافُورا (ܐܰܢܢܰܦܘܪܰܐ): یونانی / به معنای: صعود قربانی. همچنین به معنای پوششی است كه ظروف مذبح را می‌پوشاند (پوشنده كأسه).

ناقوس (ܢܳܩܽܘܫܳܐ): سریانی / زنگی كه مسیحیان با كوبیدن بر روی آن وقت‌های نماز را اعلام ‌می‌كنند وامروزه به زنگ برنجی تبدیل شده است.

هلّلویا (ܗܱܠܶܠܽܘܝܰܐ): عبری ، آرامی / به معنای: خداوند را تسبیح كنید ، پاك ومنزه بدارید.

هیكل (ܗܱܝܟܠܳܐ): سریانی / به جایگاه نماز پیش نماز در هنگام عشای ربانی در دیر گفته می‌شود. چه بسا به خود دیر یا صحن آن نیز اطلاق شود.[البته ظاهرا این واژه ریشه اكدی دارد]