یک نواخت طلبی
گارگین فتائی
یک نواختی پدیده و یا بهتر بگویم معضلی است که گریبانگیر همه شده و البته زندگی ماشینی به شدت بر آن افزوده است.
انسانها کلاً علاقه ای به یک نواختی ندرند اما تحت شرائطی از آن بدشان هم نمی آید بویژه در زمانی که انسان به چیزی عادت کند.
موزد دیگری که انسان را متمایل به یک نواختی می کند زمانی است که در شرائط ناخواسته و یا کمتر ناخواسته ای قرار گیرد که ناگزیر به ترک موقعیت یا وضعبت قبلی خود شود نظیر مهاجرت به کشور دیگر و یا تغییر شغل به خاطر سود دهی کم و یا تعدیل نیرو و یا انتقال از مکانی به مکان دیگر.
این هم باز به خاطر این است که چندان با شرادط جدید آشنا نیست و شرائط قیلی و ماندن در آن را با همه مشکلاتش به شرائط جدیدی که برایش نامعلوم و ناآشنا است ترجیح می دهد.
البته انطباق با شرائط جدید برای همه انسانها به یک اندازه طول نمی کشد و بر حسب روحیات آنها مدت های مختلفی دارد.
ممکن است عده ای بسیار سخت به موقعیت جدید عادت کنند اما به هر حال به طور کلی بعد از گذشت مدت زمانی این موقعیت جدید هم یک موقعیت یک نواخت و کسل کننده برای اینها می شود.
این یک نواختی بر حسب صنعتی شدن ٰ شدت بیشتری می گیرد به عنوان نمونه در آمریکا بیش از هر کشور دیگری این یک نواختی نمایان است.
شخصی که در آمریکا زندگی می کند یا باید کار کند یا تحصیل تا از این طریق بتواند به موقعیت شغلی رسیده و یا مخارج زندگی خود را تامین کند ، اگر فردی هیچ کاری انجام ندهد ناگزیر است در خانه بماند چرا که مثل ایران نیست که هر وقت خواست بتواند به دوستان خود تلفن کرده و حرف بزند و یا بیرون برود چرا که در بیرون هم همه سر کار و یا تحصبلند و محیط منزل هم محیط بسیار یک نواختی است چرا که روابط همسایگی و خویشاوندی مثل ایران محکم نیست و او ناگزیر به توسل به اینترنت یا تلویزیون و رادیو می شود که آنها هم عمدتا برنامه های یک نواخت و پر از تبلیغات تجازی را پخش می کنند.
در مکانهای کار و تحصیل هم این یک نواختی بسیار مشهود است به عنوان نمونه افرادی هستاند که تنها کارشان گذاشتن برچسب یا لبل بر روی جعبه های مخصوص و چک کردن آن با شماره داخل آن هستند و این کار را تمام روزهای کاری از صبح تا بعد از ظهر انجام می دهند و کلا در این کار خود الینه شده اند گوئی نوعی اعتیاد به این کارهای خسته کننده و کسالت آور پیدا کرده اند که اگر آن کار را نکنند موقعیت بهتری نصیبشان نخواهد شد.
در ایران هم این یک نواختی کمابیش بویژه در بین کارمندان ادارات و شرکتهائی که کارکنان آن ناگزیرند مدتها از صبح تا بعد از ظهر پشت میز بنشینند مشهود است.
من همیشه یکی از اروزهایم این بوده که کاری داشته باشم نظیر همین کارمندها که از صیح تا بعد از ظهر پشت میز بنشینم اما وقتی من و همکارم برای مدت کوتاهی با یکی از این سازمانها قرارداد وکالت داشتیم و این یکنواختی را در بین کارمندانش دیدم با خود گفتم اینها باید سی و پنج یا چهل سال مدام یک مسیر را بیایند و بروند و سر آخر روی صندلی خودشان فسبل خواهند شد.
خوبی وکالت این است که شغل آدم مال خودش است یعنی ناگریز نیستی هر روز برای ساعات معینی کارت بزنی اما از طرف دیگر داشتن کار ثابت مزایای خود را دارد نظیر داشتن حقوق مداوم و پایدار و تضمینانت دیگر شغلی.
باری علت گرایش به یک نواختی در همه ما علیرغم اینکه علاقه ای به آن نداریم یکی عادت است و دومی که مهم تر است ترس از موقعیت جدید و در واقع محافظه کاری ماست.
ما نباید تا ان حد محافظه کار باشیم که امکان پیشرفت در زندگی را از خودمان بگیریم . زندگی پر است از موقعیتها و فرصت های مختلف که عدم ریسک پذیری و تمایل به محافظه کاری باعث می شود ما این فرصت ها را از دست بدهیم.
کما اینکه ما همواره شاهد این سخن از سوی مردم بودیم که به عنوان نمونه دو نفر در یک کار شاغلند یکی ریسک پذیری بیشتری داشته و توانسته به موقعیت های بالائی در زندگی خود برسد و بالعکس دیگری محافظه کاری بیشتری داشته و همواره از ریسک کردن و قبول موقعیتهای جدید ابا داشته و لاجرم سالها در همان وضعیت قبلی بدون هیچ تحرک و پیشرفتی مانده است.
بنابراین چه در ایران و چه در آمریکا و هر کشور دیگری برای رهائی از یک نواختی و داشتن زندگی متنوع تر باید ریسک پذیری خود را افزایش دهیم و لازمه آن این است که بر ترس و محافظه کاری خود غلبه کنیم.