نوزدهم فروردین ، سالروز درگذشت "صادق هدایت"
صادق هدایت متولد 28 بهمن 1281در تهران و درگذشتهٔ 19 فروردین 1330در آپارتمان اجارهای مکرر، خیابان شامپیونه، پاریس؛ نویسنده، داستاننویس، مترجم و روشنفکر ایرانی بود.
هدایت از پیشگامان داستاننویسی نوین ایران و روشنفکری برجسته بود.
بسیاری از محققان، رمانِ «بوف کور» او را، مشهورترین و درخشانترین اثر ادبیات داستانی معاصر ایران دانستهاند.
هرچند شهرت عام هدایت نویسندگی است، اما آثاری از نویسندگانی بزرگ را نظیر ژان پل سارتر، فرانتس کافکا و آنتون چخوف نیز ترجمه کردهاست. حجم آثار و مقالات نوشته شده دربارهٔ نوشتهها، نوع زندگی و خودکشی صادق هدایت بیانگر تأثیر ژرف او بر جریان روشنفکری ایران است.
صادق هدایت در ۱۹فروردین سال 1330در پاریس خودکشی کرد. آرامگاه وی در گورستان پرلاشز، قطعهٔ ۸۵، در پاریس واقع است.
عمدهترین ویژگی ساختاری و محتوایی نوشتههای هدایت را میتوان چنین برشمرد:
درونمایهٔ اغلب داستانهای هدایت، مرگاندیشی، انتقاد از جامعهٔ تحت استبداد و نفی خرافهپرستی است.
تصویرها و توصیفات و شخصیتها و چهرههای داستانهای او اغلب رنگ ملی دارند.
نثر هدایت ساده و بیپیرایه و عاری از دشوار نویسیست. نثر وی مستحکم، منسجم و قویمایه است.
او از زبان و فرهنگ مردم به خوبی و در حد اعجاز بهره میگیرد و همین مایهٔ غنای داستانهایش میگردد.
توصیفات هدایت رئالیستی، دقیق و واقعبینانه است.
او به جنبههای روانی و درونی چهرهها و اشخاص داستانی خود میاندیشید، ضمن آنکه از وصف ظاهر آنها نیز در نمیماند.
برخی از داستانهای هدایت، انعکاس مسائل روحی و روانی خود نویسنده است.
طنز قوی و مؤثر و انتقادیِ هدایت در سرتاسر آثار داستانی و تحقیقیِ وی سایه افکندهاست. وجود این خصیصه، در رفتارهای اجتماعی او هم گزارش شدهاست. بهعنوان نمونه، دربارهٔ شیرینکاری صادق هدایت در جشن عروسی جلال آل احمد با سیمین دانشور در سال 1329 خورشیدی، نقل شدهاست که هدایت جعبهٔ بزرگ کادو پیچی شدهای را به عنوان هدیه به عروس خانم میدهد و وقتی که آن جعبه را باز میکنند، میبینند که یک جعبهٔ دیگر در آن است. جعبهٔ دوم را که باز میکنند، باز میبینند که یک جعبهٔ دیگر در آن است، و این قضیه چندین بار تکرار میشود تا اینکه بالاخره به جعبهٔ کوچکی میرسند که در داخل آن، یک قاشق مرباخوری گذاشته شده بود!
اندیشه و تفکّری در پس داستانهای اوست که وی را متفکری اندیشمند معرفی میکند.
او به زندگی مردم و نقد رفتار آنها توجهی خاص داشت و همدل و همداستان مردم فرودست بود.
هدایت در نویسندگان پس از خود تأثیر ژرفی بر جای گذاشت.
صادق هدایت نقّاشی هم میکرد و برخی طرحهای او موجود است. از جمله آهویی که در مجموعه آثار هدایت چاپ انتشارات امیرکبیر بر جلد کتابهای او نقش بستهاست. جهانگیر هدایت، برادرزادهٔ او مجموعهای از این نقاشیها را با عنوان «آهوی تنها» منتشر کردهاست