برگزاری آئین گشایش نمایشگاه مشترک ایران و ارمنستان با عنوان «ارمنستان و ایران، خاطره یک سرزمین» در موزه ملی ایران
.
.
عصر روز گذشته (سه شنبه ۲۵مهرماه) با حضور علی اصغر مونسان معاون اول رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، آرمن امیریان وزیر فرهنگ جمهوری ارمنستان، محمد حسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی، سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، محمدرضاکارگر مدیرکل موزه ها و اموال منقول فرهنگی، آرتاشس تومانیان سفیر جمهوری ارمنستان در ایران، جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران، گریگور گریگوریان مدیر موزه تاریخ ارمنستان، گری لوییس هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران، سفرا بیش از ۳۰کشور، کارن خانلری نماینده ارامنه تهران و شمال کشور در مجلس شورای اسلامی، اسقف اعظم سیبوه سرکیسیان خلیفه ارامنه تهران، روبرت بیگلریان رئیس شورای خلیفه گری ارامنه تهران، جمعی از مسئولان عالیرتبه و مسئولان سازمان میراث فرهنگی نمایشگاه "ارمنستان و ایران، خاطره یک سرزمین"در گالری موزه دوران اسلامی موزه ملی ایران رسما گشایش یافت.
جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران به عنوان نخستین سخنران در مراسم گشایش این نمایشگاه گفت: «برای برگزاری این نمایشگاه از دی‌ماه ۱۳۹۵که در سفر جناب آقای دکتر روحانی، رئیس‌جمهوری ایران به جمهوری ارمنستان، تفاهم‌نامه بین موزه ملی ایران و موزه تاریخ ارمنستان به‌امضا رسید تا امروز که شاهد گشایش این نمایشگاه هستیم، تلاش‌های زیادی توسط همکارانم در دو موزه تاریخ ارمنستان و موزه ملی ایران انجام شد».
او افزود: «این تلاش‌ها در سایه حمایت‌های بی‌دریغ سفارت ارمنستان در ایران و سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری امروز خوشبختانه به‌ثمر رسید. نمایشگاه حاضر چشم‌اندازی کلی از بخشی از میراث مشترک دو سرزمین همسایه است و آثار باستان‌شناسی از هزاره چهارم تا سده اول پیش از میلاد در آن به نمایش درآمده که شامل ۱۰۳اثر از موزه تاریخ ارمنستان و ۲۰۰اثر از موزه ملی ایران است».
نوکنده گفت: «از ویژگی‌های برجسته این نمایشگاه نمایش آثار نفیسی است که عمدتا از کاوش‌های علمی باستان‌شناسی به‌دست آمده‌اند و شماری نیز دارای کتیبه هستند که همگی به‌زیبایی روند رشد و بالندگی فرهنگهای کهن ارمنستان و بخشی از ایران را طی بازه زمانی ۳هزار ساله و در سه گالری مختلف به نمایش می‌گذارند».
مدیر موزه ملی ایران همچنین افزود: بسیاری از اشیای این نمایشگاه که نماینده فرهنگ غنی و کهن ارمنستان هستند، پیش از این در نمایشگاه‌های بین‌المللی دیگر از جمله در روسیه به‌نمایش درآمده‌اند. در کنار این نمایشگاه برنامه‌های دیگری چون برگزاری چندین نشست تخصصی، تورهای مخصوص کودکان، مدارس و دانشگاه‌ها و همچنین اجرای برنامه شب فرهنگی و انتشار کاتالوگ نمایشگاه را خواهیم داشت».
ایشان با بیان اینکه موزه‌ها مکانی هستند که چون آینه‌ای هویت و خاطره‌های ما را بازگو می‌کنند، تصریح کرد: «موزه‌ها یادآوری می‌کنند ما کیستیم، تا با این یادآوری بتوانیم جایگاه و موقعیت امروزی و معاصر‌مان را دریابیم. موزه‌ها اگر به خود بسنده کنند و در سطح مجموعه‌های خود یا حتا مرزهای رسمی امروزی بمانند، همواره در معرض خطر تفکیک و تعصب ها خواهند بود. اما موزه‌ها وقتی می‌خواهند در خدمت جامعه باشند و به نیازهای انسان معاصر توجه کنند، باید با استفاده از یافته‌های تاریخی - فرهنگی، صلح و هم‌زیستی پایدار را برای جوامع به‌وجود آورند».
نوکنده در ادمه اضافه نمود: «این میسر نمی‌شود مگر از طریق آشنایی بیشتر و یادآوری پیوندهای تاریخی و فرهنگی که ما را به هم نزدیک‌تر می‌سازد. از این طریق است که موزه‌ها با کنار هم قرار دادن آثار گوناگون و هم‌نشینی موزه‌ها در قالب نمایشگاه‌های مشترک پدیدآور پیوندها می‌شوند. حتی خاطره‌های تلخ مشترکی که داشته‌ایم، آنچنان که در شعار روز جهانی موزه امسال شورای بین‌المللی موزه‌ها آمده است یعنی "موزه‌ها و روایت‌های تاریخی تنش‌آمیز: گفتن ناگفتنی در موزه‌ها"می‌تواند از طریق گفت‌وگوی موزه‌ها فرصتی برای ایجاد صلح و نزدیکی فرهنگی باشد».
ایشان برگزاری این نمایشگاه را در هشتادسالگی تاسیس موزه ایران باستان، اتفاقی نیک و خوشایند خواند و گفت: «همسایگی ایران با تمدن‌هایی که خاطره‌های مشترک بسیاری با او دارند، فرصت مغتنمی را برای برگزاری نمایشگاه‌های مشترک بیشتری و در نتیجه گسترش صلح و دوستی در منطقه‌ای است که در سال‌های اخیر از کج‌اندیشی و دشمنی آسیب بسیار دیده است. خوشحالیم که در هشتادسالگی تاسیس موزه ایران باستان، میزبان یکی از مهم‌ترین همکاری‌های نمایشگاهی بین‌موزه‌ای در منطقه باشیم و با هم تلاش کنیم تا موزه‌ها پنجره ای برای آشنایی بیشتر همسایگان شوند».
مدیر موزه ملی در پایان سخنان خود افزود: «موزه ملی ایران بنابر یکی از وظایف خود که آشنایی ایرانیان با سایر فرهنگهای کهن جهان است، تلاش دارد برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی را در اولویت‌های خود قرار دهد و خوشبختانه در سال جاری علاوه بر نمایشگاه حاضر، شاهد برگزاری دو نمایشگاه دیگر از موزه گیونگجو موزه لوور خواهیم بود. این رویکرد نو فرصتی ارزشمند برای شناساندن فرهنگهای کهن جهان به ایرانیان و همچنین معرفی فرهنگهای ایران کهن به جهانیان است».
گریگور گریگوریان، رئیس موزه تاریخ ارمنستان هدف از برگزاری نمایشگاه مشترک «ارمنستان و ایران، خاطره یک سرزمین» را برقراری دوستی و صلح میان دو کشور ایران و ارمنستان دانست و گفت: می‌توانیم این نمایشگاه را به مکانی برای معرفی ارتباطات معاصر و رابطه های معاصر تبدیل کنیم.
او افزود: این اتفاقی نیست که نمایشگاه «ارمنستان و ایران؛ خاطره یک سرزمین» در ایران و در موزه ملی ایران برگزار می‌شود، این دو موزه به مثابه مادر موزه‌های دو کشور هستند، بنابراین امیدواریم که همکاری میان این موزه ادامه پیدا کند.
گریگوریان با ابراز خشنودی از برگزاری این نمایشگاه و قدردانی از تمامی کسانی که در اجرایی شدن این نمایشگاه تلاش کردند اضافه نمود: امیدواریم این نمایشگاه به عنوان تاثیرگذارترین گام در عرصه همکاری های فرهنگی هر چه بیشتر در مسیر اشتراکات این دو تمدن غنی محسوب شود.
آرتاشس تومانیان، سفیر ارمنستان برگزاری این نمایشگاه را نتیجه تلاش مسئولان دو دولت عنوان کرد و از همه دست‌اندرکاران و مسئولان برای برگزاری این نمایشگاه تشکر کرد.
او با بیان اینکه این نمایشگاه نشان می‌دهد که ایران و ارمنستان یک رابطه تاریخی عمیق دارند گفت: «رئیس موزه تاریخ ارمنستان و رئیس موزه ملی ایران با برگزاری این نمایشگاه کاری کردند کارستان و صحبت‌هایی که امروز انجام دادند نیز بسیار تخصصی بود».
سفیر ارمنستان در ادامه افزود: «من مورخ و باستان‌شناس نیستم اما می‌دانم که این نمایشگاه در مورد دوره اورارتو و پسااورارتو است که نشان‌دهنده سابقه تاریخی ارمنستان است و اشیای موجود در این نمایشگاه سابقه تاریخی ایران و ارمنستان را نشان می دهد».
تومانیان خاطرنشان کرد: «شخصاً از برگزاری این برنامه احساس رضایت دارم و اگرچه اعتقاد دارم که رنگ و بوی سیاسی دادن به فرهنگ کار خوبی نیست؛ اما خوب است که سیاستمداران نیز تا حدودی با فرهنگ آشنا باشند. من باور دارم که تاریخ ایران و ارمنستان عمیقاً به هم وابسته است و هیچ خطری آن را تهدید نمی‌کند».
او با اشاره به ضرورت این تفاهمات فرهنگی به نسل‌های جدید تصریح کرد: «کاملا تمایل دارم که نسل جدید نیز به این وابستگی فرهنگی و تاریخی توجه کنند»
محمد‌حسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در این مراسم با بیان این که موزه‌ها دیگر امروز نهادهایی جدا از پیکره اجتماعی نیستند گفت: « موزه‌ها اعضای تأثیر‌پذیر و تأثیر‌گذار جامعه هستند و در رویدادها و مناسبت‌های اجتماعی سهم به‌سزایی دارند.»
او با اشاره به برگزاری نمایشگاه آثار تاریخی ارمنستان در ایران یادآور شد: «در فضا پرتشنج منطقه ما موزه ملی ایران و ارمنستان با تأکید بر ریشه‌های فرهنگی تاریخی تلاش کرده‌اند بر اساس علایق مشترک، باهم بودن و دوستی‌های چند هزار ساله را باهم مرور کنند».
ایشان در ادامه گفت: «یکی از وظایف موزه‌های ملی این است که بسترهای لازم را برای ملاقات فرهنگ‌ها مهیا کند. این ملاقات‌ها باعث شناخت می‌شود و مردم از چیزی که شناخت داشته باشند هراس نخواهند داشت و نداشتن هراس باعث همگرایی می‌شود و همگرایی زمینه صلح و دوستی را فراهم می‌کند. وظیفه‌ای که به نظر می‌رسد هر دو موزه با برپایی این نمایشگاه به خوبی از عهده آن بر آمدند.»
طالبیان ادامه داد: «اشتراکات فرهنگی ایران و ارمنستان به اوایل دوره شهر نشینی باز می‌گردد و اوج آن به دوره عصر آهن و دوره اوراتورها بوده است. بعد از ان نیز در متون دوره هخامنشی آن محدوده جغرافیایی که در فرهنگ بین‌النهرینی‌ها به اوراتور شناخته می‌شود را به نام ارمنستان می‌شناسیم».
او اضافه کرد: «دوره اشکانی نیز در کشاکش قدرت دو امپراتوری ایران و روم مسئله ارمنستان برای هر دو طرف بسیار مهم بود و هر دو تلاش می‌کردند نفوذ خود را در ارمنستان حفظ کنند و سلسله آرشاکوئی‌های اشکانی‌تبار شکل گرفت و سه سده تداوم یافت نهایتا در ارمنستان در دوره ساسانیان بین امپراتوری روم و امپراتوری ساسانی تقسیم شد و بخش شرقی ارمنستان به ایران ساسانی پیوست».
معاون میراث فرهنگی اضافه کرد: «در دوره اسلامی نیز مسجد کبود ایروان که حسین‌علی خان ایروانی در سال ۱۱۷۹هجری قمری بنا کرده وهم از نظر نقشه و هم از نظر نما مشابهت بسیار با مسجد کبود تبریز دارد، گواه ارزشمندی بر تداوم ارتباط فرهنگی بین ایران و ارمنستان است که در فهرست جهانی یونسکو نیز ثبت شده است. همچنان که در ایران نیز فهرست بلندبالایی از کلیسای ارامنه که شاخص‌ترین آن‌ها قره کلیسا است و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است گواه تفاهمات فرهنگی و ارتباطات دیرینه و ادامه دار بین این دو سرزمین است».
طالبیان خاطرنشان کرد: «در این نمایشگاه با تمرکز بر آثار اوراتویی با نمایش بیش از ۳۰۰اثر از مجموعه های دو موزه ملی ایران و ارمنستان تلاش شده پیوندهای سرزمینی ایرانیان و ارمنیان در آیینه تاریخ در بیش از پنج هزار سال به نمایش درآید.
آرمن امیریان وزیر فرهنگ ارمنستان نیز در مراسم گشایش نمایشگاه «ارمنستان و ایران، خاطره یک سرزمین» که در موزه ملی ایران برگزار شد، گفت: «در ماه‌های گذشته و در سفر مقامات دو کشور تفاهم‌نامه‌هایی به‌امضا رسید که حاصل این تفاهم‌نامه‌ها برگزاری این نمایشگاه مشترک است».
او افزود: «این نمایشگاه یادآور برقراری ارتباط گذشته ماست که باید روابط آینده را نیز بر اساس آن برنامه‌ریزی کنیم».
او در ادامه گفت: «با کمال مسرت باید اعلام کنم ملاقاتی با وزیر فرهنگ و معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری داشتم و در این دیدارها بیش از ۲۰مورد از مسائل مرتبط با فرهنگ دو کشور را مورد بررسی قرار دادیم».
وزیر فرهنگ ارمنستان افزود: «اطمینان کامل دارم همان‌گونه که این نمایشگاه اجرایی شده است، موضوعاتی که امروز درباره آن به‌توافق رسیدیم نیز به‌زودی محقق خواهد شد».
او خاطرنشان کرد: «من با آرامش کامل و با اطمینان خاطر ایران را ترک می‌کنم و مطمئن هستم که این مسائل به‌خوبی اجرایی خواهد شد».
او در پایان صحبت‌های خود از فعالان و دست‌اندرکاران برگزاری این نمایشگاه و نیز از همکاری مسئولان دو کشور برای برگزاری این نمایشگاه تشکر کرد.
علی‌اصغر مونسان معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان آخرین سخنران این مراسم گفت: «این نمایشگاه نشان‌دهنده اشتراکات فرهنگی بین دو کشور است و نشان می‌دهد ما در گذشته یک سرزمین بودیم و بیانگر قرابت و نزدیکی دو ملت به یکدیگر است».
معاون رئیس جمهور در ادامه گفت: «با هدف توسعه گردشگری بین دو کشور کمیته‌های گردشگری دو کشور فعال‌تر می‌شوند و بسته‌های گردشگری مشترک بین ایران و ارمنستان تدوین می‌شود و در این میان یکی از موضوعات به عنوان پیشنهاد ایران برگزاری تور رالی‌های خانوادگی بین ایران و ارمنستان است که با توجه به مسافت کم ایران و ارمنستان این تور می‌تواند برگزار شود».
او خاطر نشان کرد: «در حال حاضر مرمت مسجد کبود در ارمنستان با مشارکت ایران در حال انجام است و مقرر شده است در قالب همکاری مشترک این مسجد به ثبت جهانی برسد».
علی‌اصغر مونسان، در این مراسم گفت: «میراث مشترک بشری نشان از پیوندهای عمیق و کهن‌سالی دارد که طی هزاران سال بین جوامع انسانی شکل گرفته و تأکید بر این پیوندهای ریشه‌دار در جهان کنونی موجب نزدیکی ملت‌ها و گسترش صلح و دوستی می‌شود. در این میان دو کشور ایران و ارمنستان بنا بر شواهد باستانی طی ۵هزار سال گذشته ارتباطات فرهنگی قوی‌ای داشته‌اند که تأثیر آن بر فرهنگهای عصر مفرغ و آهن دو کشور مشهود است».
او ادامه داد: «شباهت و تداوم در گنجینه‌های دو سرزمین همسایه، جایگاه و نگرش نیاکانی را می‌نمایاند که متناسب با شرایط و توان خود اصول احترام به ریشه‌ها و میراث مشترک و مفاهیم عمیق فرهنگی را رعایت کرده و برای پاسداشت و انتقال هنر و اندیشه خردمندانه خود کوشیده‌اند».
مونسان تصریح کرد: «اکنون، سپردن این میراث مشترک به‌دست کسانی که براساس شناخت محتوا و تعهد به مدارک مستند به‌جای‌مانده، تلاش می‌کنند رازهای این هنر چندهزارساله را دریابند، به ثمر نشسته و همکاری مشترک موزه ملی ایران و موزه تاریخ ارمنستان فصلی از گفت‌وگو، همگرایی و اتحاد پیش روی ما گشوده است».
او گفت: «نمایشگاه "ارمنستان و ایران، خاطره یک سرزمین"همچنان که از عنوان آن برمی‌آید، به‌گونه‌ای متعهدانه روایتگر بخشی از تاریخ یک سرزمین و تأکید دوباره بر بازگویی آن برای نسل امروز و فردای هر دو کشور است تا چندهزار سال پیشینه مشترک تاریخی و علائق فرهنگی اقوام کهن را بازشناسد».
رئیس سازمان میراث‌فرهنگی افزود: «این نمایشگاه را پس از نمایشگاه تندیس‌های پنه‌لوپ می‌توان دومین تجربه نمایشگاه آثار خارجی در ایران، پس از روی کار آمدن دولت محترم تدبیر و امید دانست، لیکن نخستین نمایشگاه با این وسعت و حجم آثار محسوب می‌شود که وارد کشورمان شده و در موزه ملی ایران به‌نمایش درمی‌آید».
او در پایان افزود: «برگزاری این نمایشگاه را به بانیان آن، که سهم ارزنده خود را در ثبت این خاطره ادا کرده‌اند، تبریک می‌گویم و امیدوارم این حرکت ارزشمند فرهنگی منجر به تعمیق روابط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دو کشور و همگرایی بیشتر دو ملت بزرگ ایران و ارمنستان شود».
در پایان مراسم با حضور پژوهشگران، مسئولان، مهمانان و سفرا، توسط علی اصغر مونسان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همچنین آرمن امیریان وزیر فرهنگ جمهوری ارمنستان، نمایشگاه "ارمنستان و ایران، خاطره یک سرزمین"رسما گشایش یافت
