سقط جنین و سقط درمانی

سقط جنین و سقط درمانی

جمع وری و خلاصه نویسی از گارگین فتائی

.

قانون سقط درمانی

ماده واحده - سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب حرج مادر است و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد قبل از ولوج روح (چهار ماه) با رضایت زن مجاز میباشد و مجازات و مسؤولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود.متخلفین از اجرای مفاد این قانون به مجازاتهای مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد.

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ دهم خرداد ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1384/3/25 به تأیید شورای نگهبان رسید.

ناکتی که باید مورد توجه قرار گیرد

1: در قانون رضایت پدر جنین، جهت انجام سقط درمانی شرط نشده است و در واقع تنها و تنها رضایت مادر شرط لازم و کافی دانسته شده است بنابر این حتی اگر پدر با انجام سقط درمانی مخالف باشد باز هم با وجود تمامی شرایط قانونی می توان اقدام به صدورمجوز قانونی و انجام سقط درمانی نمود.

2: بر اساس ماده واحده مذکور نَسَب مشروع یا غیر مشروع جنین و همینطور مشخص یا نامشخص بودن پدرجنین نیز در امر صدور مجوز سقط درمانی نباید تأثیری داشته باشد بنابراین اگر جنینی دچار نواقص ژنتیکی باشد و یا جان مادر در خطر باشد که بر اساس قانون بتوان مجوز سقط درمانی برای آن صادر نمود دیگر موافقت یا مخالفت پدر جنین (ولی قهری) یا نَسَب مشروع یا نامشروع وی و حتی مشخص یا نامشخص بودن پدر وی تأثیری در امر صدور مجوز سقط درمانی نخواهد داشت و در واقع بر اساس قانون تنها و تنها رضایت مادر در این امر شرط دانسته شده است از طرف دیگر اگر مادر حاضر به انجام سقط نباشد حتی اگر پدر یا سایر اولیاء جنین رضایت داشته باشند نمیتوان مجوزی برای سقط جنین صادر نمود. بنابراین به نظر می رسد که بر اساس قانون یاد شده، سازمان پزشکی قانونی لزومی به اخذ شناسنامه پدر جنین و یا اخد درخواست و رضایت پدر جنین برای انجام سقط جنین ندارد.

3: فرق سقط جنین با سقط درمانی

قانونی مربوط به سقط جنین در مجلس مورد بررسی و به روز رسانی قرار گرفته است و کارشناسان معتقدند از موفق‌ترین قوانین بوده که سقط درمانی نام داشته و مجاز و قانونی است بنابراین هدف از این قانون حفظ جان مادران است...

اولین بار  پس از انقلاب اسلامی در سال 1376 با فتوای مقام معظم رهبری جهت تالاسمی ماژور اجازه سقط جنین صادر شد.پس از آن در سال 1381 لیست موارد مجاز سقط جنین اعلام شد در حقیقت موارد جنینی فقط شامل موارد مغایر با حیات خارج رحمی بودند که در نهایت در سال 1384 ماده واحده سقط جنین به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در حال حاضر این قانون در سراسر کشور اجرا می‌شود.

حال این روز‌ها موضوع سقط جنین غیر قانونی، همه گیر شده است و مادران به دلیل مشکلات مالی و فرزند ناخواسته هر کاری می کنند تا جنین را از بین ببرند ولی خوشبختانه سقط جنین جرم شناخته شده و در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین شده است.

همچنین باید بین سقط جنین و سقط درمانی تفکیکی قائل شده و بدانیم که سقط درمانی با وجود مجوز و درشرایط خاص انجام شده ولی سقط جنین در مراکز مخفی بوده و گاهی بی دلیل است و جنین بالای 19 هفته است که در این راستا باید گفت که در سقط جنین موضوع حیات فرزند و مادر مد نظر بوده و کوچکترین خطایی جان آن را به خطر می اندازد.

از سال 1384 موضوع قانونی و مشروع سقطی جنین در مجلس به تصویب رسید که در جامعه کنونی تحت عنوان سقط درمانی نام دارد که دو شرط اساسی اینکه بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه‌ای موجب حرج مادر شده یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر همراه است در قانون سقط درمانی مطرح شده است. اگر فردی بالای 19 هفته باشد امکان صدور سقط جنین برای او وجود ندارد.

در واقع باید گفت قانونمند کردن سقط جنین از سقط جنین غیر قانونی که در بسیاری از موارد جان مادر را به خطر می اندازد جلوگیری می‌کند...

*شرایط لازم برای صدور مجوز سقط درمانی

در مواردی که یک پزشک وجود نقص جدی در جنین را تشخیص بدهد یا اندیکاسیون های جنینی و سقط محرز باشد، باید در چهارماهگی یا پیش از آن فرد را به مراکز پزشکی قانونی معرفی کند تا پس از بررسی های لازم، مجوز سقط درمانی صارد شود. در سال 1381 کمیته کشوری سقط جنین آینی نامه ای با 49 مورد اندیکاسیون ( موارد مجاز ) قطعی مادری و جنینی را برای سقط جنین درمانی پینشهاد کرد و پس از ان در نگاه جامعه و مسئولان به این موضوع به عنوان یک مساله بهداشتی تغییر ایجاد شد. در حال حاضر طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1384 سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تایید پزشکی قانونی، قبل از ولوج روح ( چهارماهگی ) و با رضایت زن در دو مورد مجاز شناخته شده است اول بیماری  جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر است و دوم: بیماری مادر که با تهدید جانی او توام باشد. برخی از مصادیق بیماری هایی که مشمول بند دوم می شوند عبارتند از :

 1. بیماری دریچه ای قلب که به نارسایی قلبی همراه با تنگی نفس شدید منجر می شود.

2. هر نوع بیماری حاد قلبی غیر از کرونر که هرماه با تنگی نفس شدید باشد از قبیل میوکاردیت و پریکاردیت ( التهاب عضله قلب و پرده اطراف قلب )

3.سابقه بیماری کاردیو یایوپاتی دیلاته در حاملگی های قبلی ( یک نوع نارسایی قلبی پیشرفته)

4-افراد مبتلا به سندروم مارفان در صورتی که قطر آئورت صعودی این افراد بیش از 5 سانتی متر باشد.

5-افردا مبتلا به سندرم آیزن هنگر که یک سندروم قلبی – تنفسی شدید است.

6-کبد چرب حاملگی، واریس مری (درجه 3)، سابقه خونریزی از واریس مری و هپاتیت اتوایمون غیرقابل کنترل.

7-نارسایی کلیه و فشار خون غیرقابل کنترل با داروهای مجاز در دوران حاملگی

 8-هر بیماری ریوی اعم از آمفیزم، فیروز، کایفواسکولیوز ( یک ناهنجاری ستون مهره ها )

9-اچ آی وی ابتلا به ویروس که وارد مرحله ایدز شده باشد

10-لوپوس غیرقابل کنترل با درگیری یک ارگان ماژور و اسکولیت ها زمانی که ارگان های ماژور درگیر باشند.

11-پسوریازیس شدید و عمومی بدن و ملانوم نوع پیشرفته که باعث خطر جدی جانی برای مادر شود و همچنین پمفیگوس ولگاریس.

12-تشنج هایی که به
رغم درمان چند دارویی، مقاوم به درمان باشد

13-ام اس هایی که بیمارناتوان شده باشد

14-میاستنی‌گرا و در مراحل پیشرفته به شرط این که خطر جانی برای مادر داشته باشد

15-انواعی از بیماری های مغزی مثل  ALSکه با حاملگی تشدید یافته و برای مادر خطر جدی داشته باشد.

مرحله اول : تهیه مدارک لازم :

 درخواست مجوز سقط درمانی نیاز به مدارکی دارد که به پیوست درخواست از سوی متقاضیان ارائه می شود نتیجه ای که در انتها در خصوص درخواست سقط جنین گرفته می شود ارتباط فراوانی با محتوا و موضوع این مدارک دارد. این مدارک عبارتند از :

ارائه شناسنامه زن وشوهر،

سه قطعه عکس تمام رخ،

تصویر صفحه اول و دوم شناسنامه ها ،

 معرفی نامه از پزشک متخصص معالج به همراه سونوگرافی معتبر.

 علاوه بر این مدارک حضور زوجین در این معاینه الزامی است.

مرحله دوم: پرداخت هزینه های رسیدگی :

پرداخت تعرفه تعیین شده در کنار سایر مدارک از شرایط لازم برای به جریان افتادن رسیدگی به درخواست است  در سال 1390، تعرفه تعیین شده برای درخواست سقط جنین 200 هزار ریال تعیین شده است. تعرفه خدمات خاص پزشکی قانونی هر ساله با در نظر گرفتن تعرفه های مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و طبق ماده سه قانون تشکیل سازمان پزشکی قانونی کشور آیین نامه اجرایی ماده 8 همین قانون بعد از تایید رئیس قوه قضاییه به منظور عملی شدن به ادارات  کل استان ها و مراکز ابلاغ می شود.

مرحله سوم: رعایت مهلت :

مجوز سقط جنین قبل از چهارماهگی صادر می شود بنابراین کسانی که متقاضی سقط جنین هستند باید به این مهلت توجه داشته باشند و درخواست خود را در زمان مناسب تحویل دهند. مجوز سقط جنین بعد از چهارماهگی صادر نخواهد شد و دلیل آن، حرمت سقط جنین پس از ولوج روح است. رسیدگی سریع به درخواست برای استفاده از حق قانونی سقط درمانی اهمیت فراوانی دارد.

مرحله چهارم: تقدیم مدارک به مرجع صالح :

درخواست بررسی و صدور مجوز سقط جنین باید تنها در ادارات کل پزشکی قانونی استان ها و نیز مراکز پزشکی قانونی شهرستان هایی که شرایط لازم را در این خصوص با تایید معاونت پزشکی و بالینی سازمان داشته باشند تا 4ماه زمان لقاح پذیرش شود. سازمان پزشکی قانونی خود به این درخواست ها رسیدگی کرده و در مورد آنها تصمیم گیری می کند.

مرحله پنجم : اخذ اجازه مادر:

قانون فقط اجازه زن را برای سقط جنین کافی می داند اما در عمل و در فرآیند سازمان پزشکی قانونی رضایت پدر نیز کسب می شود مگر در مواردی که پدر در مسافرت بوده و یا نباشد و مادر نزدیک به هفته 19 بارداری باشد. در این صورت سقط جنین بدون رضایت پدر نیز انجام می شود.

مرحله ششم: بررسی مدارک:

سازمان پزشکی قانونی به مدارک متقاضیان رسیدگی کرده و در صورت وجود شرایط قانونی بادرخواست سقط جنین موافقت می کند. این شرایط عبارتند از :

1. 1.      بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر است .2
2. 2.       . بیماری مادری که با تهدید جانی مادر توام باشد.
3. 3.       3. تشخیص قطعی سه پزشک متخصص در خصوص یکی از موارد بالا 4 قبل از ولوج روح ( چهار ماهگی )

مرحله هفتم: صدور مجوز یا رد درخواست :

صدور مجوز سقط درمانی براساس قانون مصوب سال 84 مصوب مجلس شورای اسلامی و آیین نامه ای نقانون که به تصویب سازمان پزشکی قانونی رسیده است به عهده سازمان پزشکی قانونی است. پزشکی قانونی مجوزهایی که قبل از چهارماهگی به اجرا در نیامده باشد را اجرا نمی کند پس در خصوص سقط درمانی، سازمان پزشکی قانونی، مرجع خاص رسیدگی کننده است و موضوع از صلاحیت دیگر مراجع قضاوتی خارج است.

* صدور مجوز سقط درمانی زیر 19 هفته

حامد نائیجی، مشاور رئیس سازمان پزشکی قانونی اظهار داشت: در دهه 70 مواردی که جنین با مشکل ژنتیکی مواجه بوده و مادران تحت خطر جانی بودند مجوز صادر می‌شد که این موضوع به مجوز سقط درمانی معروف است. یکی از مجوزهای سقط‌درمانی به تالاسمی ماژور بوده که در سال 76 با موارد و معضلی مواجه بودیم که در سال 81 کمیته پژوهش سازمان با همکاران کارشناسی فقهی مواردی را مجاز دانست تا بر مبنای آن مجوز سقط‌درمانی صادر شود که در نهایت در سال 84 قانون سقط‌درمانی در مجلس تصویب شد که در آن بحث هرج مادر و خطر جانی برای وی مطرح شد.

مشاور رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: کسانی که در معرض خطر قرار دارند بدانند یک فرآیند قانونی با مجوز شرعی و نظارت سازمان اعمال می‌شود تا از این امکان استفاده کرده و شاهد عوارض این مسئله نباشیم.

مشاور سازمان پزشکی قانونی گفت: بالای 19 هفته مجوز سقط جنین صادر نمی‌شود و این امر برای زیر 19 هفته بوده که پزشکان باید در پایش این موضوع و بیمار دقت کرده و مردم باید بدانند که اگر از زمان مجوز بگذرد امکان آن وجود ندارد.

.

منابع

http://www.dadmehr.org/ShowArticle.aspx?ArticleID=417

http://rc.majlis.ir/fa/law/show/97756

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/04/30/101215/%D8%B3%D9%82%D8%B7-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9-%D8%B3%D9%82%D8%B7-%D8%AC%D9%86%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B3%D9%82%D8%B7-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C