پیغامی به فرزندم

 پیغامی به فرزندم

گارگین فتائی

زبان ارمنی در زندگی فرهنگی و خانوادگی ارامنه نقش بسیار مهمی دارد .

ارامنه معمولاً نسبت به زبان خود بسیار حساس می باشند و سعی و تلاش فراوانی می کنند تا به هر نحوی که شده این زبان را به فرزندان خود یاد داده و خود نیز آن را فراموش نکنند حتی در نقاطی که امکانات و موقعیتی برای یادگیری این زبان وجود نداشته است. در این گونه موارد بزرگ ترین دغدغه یک خانواده ارمنی ترس از فراموش کردن زبان مادری از سوی خود و فرزندان می باشد .

علت این امر این بوده که زبان ارمنی به دلائل گوناگون همواره در خطر نابودی و یا حل شدن در سایر زبانها بوده است .

1: خط ارمنی یک خط اختراعی است که مسروپ ماشتوتس یا مسروپ مقدس که یک روحانی بود آن را در قرن پنجم میلادی با چشم داشتی به الفبای یونانی اختراع نمود . قبل از این اختراع ارامنه باید نوشته های خود را به زبانهای یونانی و آشوری می نوشتند و یا می خواندند .

2: قتل عام ارامنه در 1915 باعث اخراج و آوارگی ارامنه ارمنستان غربی و یا شرق ترکیه کنونی به تمامی نقاط جهان و پنج قاره عالم گردید و هم اکنون هفت میلیون نفر از جمعیت ده میلیون نفری ارامنه جهان یعنی دوسوم جمعیت آن در خارج از مرزهای کنونی ارمنستان زندگی می کنند .

بتعاً وجود این جمعیت عظیم در نقاطی غیر از کاشانه خود که توسط عثمانیها و دولت ترکیه اشغل شد باعث می شود که ترس از ذوب شدن و حل شدن در سایر ملتها و اقوام در بین ارامنه شدت بگیرد و همین امر موجب افزایش مساعی و تلاش آنها در تقویت و یادگیری و حفظ و نگاهداری زبان آبا و اجدادی خودشان شده است .

3: حاکمیت هفتاد ساله کمونیست ها بر شوروی که ارمنستان شرقی هم از اقمار آن بود نیز یک خطر دیگر در مورد اضمحلال زبانی محسوب میشد زیرا بر طبق مکتب کمونیسم ، زبان و قومیت و ملیت از مظاهر بورژوازی و سرمایه داری است و با حاکیت طبقه کارگر همه اینها از بین می رود و یک زبان حاکم می شود و چون در شوروی سابق اکثریت و قدرت دست روسها بود همواره زبان روسی یک زبان غالب و رسمی در کل اتحاد شوروی بوده و زبان های بومی را تحت الشعاع قرار می داد .

کسانی که به یکی از ممالک شوروی سابق سفر کرده اند به راحتی خواهند دید که دو نفر با وجود این که روس نیستند و از ملیت کشور خودشان هستند اما با هم روسی حرف می زنند چرا که در مدارس و ادارت و همه جا این زبان روسی بوده که کاربرد داشته و تبعاً در زندگی شخصی و خانوادگی افراد هم وارد شده است .

این امر نیز بر نگرانی ارامنه در مورد زبانشان افزود و همین نگرانی گامی شد در جهت سعی در حفظ این زبان .

4: کمی جمعیت ارامنه و بین المللی نبودن این زبان هم خطر از بین رفتن آن را بیشتر می کرده است اما عامل قوی در بقاء آن این است که این زبان بسیاری از واژه های اصیل قدیمی از سایر زبانها و از جمله پارسی باستان را بدون دخل و تصرف زیادی در خود نگاه داشته است .

5: در برخی از ممالک نظیر ترکیه و یا ممالکی که سیاست همسانی با دولت ترکیه در پیش گرفته بودند و یا گرفته اند زبان ارمنی و تکلم به این زبان در این ممالک کار بسیار خطرناکی بوه است  و جو نادرست و برداشت های غلطی از سوی دولت مردان و گروههای متعصب این ممالک و بویژه پانترکیست ها نسبت به این زبان و ارامنه باعث شده که ارامنه داخل این ممالک ناگزیر شوند در مکالمات خود از زبان مادریشان استفاده نکنند و همین امر هم باعث شده که آنها زبان مائدری خود را فراموش کنند .

اهمیت ندادن به زبان یک ملت به معنی ادغام در سایر ملتها و از بین رفتن ملیت و قومیت و بالتبع موجودیت یک ملت می شود و جهان با اقوام و ملتهای گوناگون خود با فرهنگهای متنوعش زیباست .

شعر زیر که از سوی شاعر توانا و فقید ارمنی سیلوا کابودیکیان سروده شده در واقع نگرانی یک فرد ارمنی در مورد فراموشی زبان ارمنی از سوی فرزندش می باشد و به فرزند خود تاکید می روزد که در حفظ و تقویت این زبان باارزش و غنی کوشا باشد

متن ارمنی

Պատգամորդուս

Սիվւա Կապունիկյան

http://szkola.armenia.pl/?id=14

Լսի՜ր, որդի՜ս, պատգամորպես

Սիրողքոմորխոսքըսրտանց,

Այսօրվանիցհանձնումեմքեզ

Հայոցլեզունհազարագանձ:

Կտրելէնա, հանցարշալույս,

Երկինքներըժամանակի,

Շառաչելէխռովահույզ

ՍլացքիհետՀայկյաննետի

ՈւՄեսրոպիսուրբհանճարով

Դարձել է գիր ու մագաղատ

Դարձելէհու՜յս, դարձելէդրո՜շ,

Պահելերթըմերանաղարդ...

Նրանովէմրմնջացել

Հայպանդուխտըվերքնիրսրտի,

Նրանովէորոտացել

Կռվիերգնիմժողովրդի:

Նրանովէմայրսջահել

Ինձօրորոցդրելմիօր

Հիմաեկել, քե՜զէհասել

Նրակարկաչըդարավոր...

Բացշուրթերդ, խոսի՜ր, անգի՜ն

Ժիրդայլայլիրիմսիրասուն

Թողմանկանաքոշուրթերին

Մերալեհերհայոցլեզուն:

Պահիրնրանբարձրուվճիտ,

Արարատիսուրբձյորնիպես,

Պահի’րնրանսրտիդմոտիկ,

Քոպապերիաճյունիպես:

Ուոսոխիզակիցըսուր

Դուպաշտպանիրկիծքովնրան

Ինչպեսմորդկպաշտպանես,

Թեսուրքաշենմորդվրա:

Ուտես, որդի’ս, ուրէլլինես,

Այսլուսնիտակո՜ւրէլգնաս

Թեմորդանգամմտքիցհանես,

Քոմայրլեզունչմոռանաս:

آوانویسی انگلیسی

آوانویسی از گارگین فتائی

Bandukht vortus

Silva Kabudikian

Lsir vortis badgam vorbes

Sirogh ko mor khoske srdants

Ays orvanits handznum em kez

Hayots lezun hazaragandz

Ktrele nah ants astkhaluys

Yerginknere jamanakin

Sharachel e khrovahuys

Slatski hed haykian nedi

U Mesropi surb hanjarov

Dardzel e gir u magaghat

Dardzel e huys dardzel drosh

Bahel yerte mer anaghart

Nranov e mrmnjatsel

Hay bandukhte verkn ir srdin

Nranov e vorodatsel

Kovi yerke im joghovoordin

Nranov e mayrs jahel

Indz ororots drel mi or

Hime yekel kez e hasel

Nra kakache daravor

Bats shurterd khosir angina

Jir daylaylir im sirasun

Togh mankana ko shrterin

Mer aleher hayots lezun

Bahir nran bardzr u vjid

Ararati surb dziuni bes

Bahir nran srdit modik

Ko baberi ajiuni bes

U vosokhi zagitse sur

Du bashbanir gitskov nran

Inch bes mord ke bashbanes

Te sur kashen mord vra

U des vordis ur el line

Vor lusni dak ur el gnas

Te mord ankam mdkits hanes

Ko mayr lezun chmoranas

پیامی به فرزندم

شعر از سیلوا کابودیکیان

ترجمه از گارگین فتائی

ای فرزند به عنوان پیام بشنو

این سخن مادرت را به عشق

از امروز به تو واگذار می کنم

گنجینه زبان ارمنی را

زمانی آن عبور کرده

از میان لا به لای سپیده دمان دنیاها

و با اضطراب تاخت و تاز تیر ارمنی

صدای خود را بالا برده است

و با نبوغ مقدس مسروپ قدیس

تبدیل به خط و نگارش شده

تبدیل به امید و پرچم شده

و روش ما را بکر نگه داشته است

با آن ناله کرده است

غربت ارمنی با زخم در قلبش

و با آن غریده است

طنین آواز ملت من

با این زبان بود که مادر جوانم

مرا  روزی در گهواره گذاشت

حالا آمده به تو رسیده

صدای آن از میان قرنها

لبانت را باز کن . با این زبان باارزش سخن بگو

با جدیت به آن بیاندیش ای محبوب من

بگزار زبان سالخورده ارمنیمان

بر لبانت مانند کودکی نوباوه گردد

آن را بلند و پاک نگاه دار

چنان برف مقدسی که بر کوه ارارات است

آن را در کنار قلبت نگاه دار

چنان که پدرانت نگاه داشتند

و تیزتر از شمشیر دشمن

تو با تمام وجود از آن محافظت کن

چنان که از مادرت محافظت خواهی کرد

آن گاه که بر وی شمشیر بکشند

و ببین ای فرزند !هر کجا که باشی

زیر نور این ماه به هر کجا که بروی

حتی اگر مادرت را از ذهنت بیرون کردی

هرگز زبان مادریت را فراموش نکن