معیارهای فیلم هنری

معیارهای فیلم هنری

نگارش و ترجمه از گارگین فتائی

تعریف فیلم هنری

ترجمه از ویکیپدیای انگلیسی

فیلم هنری و یا در مفهوم کلی سینمای هنرینوعاً یک فیلم مستقل جدی با هدف جذب بازار خاص است تا بازار عام . یک فیلم هنری یک کار جدی هنری و اغلب تجربی و نه برای درخواست عمومی تلقی می شود . این گونه فیلمها در اصل به دلائل زیبایی شناختی و هنری ساخته می شوند تا کسب منافع تجاری . این فیلمها حاوی مفاهیم غیرمتعارف  و یا عمدتاً نمادین هستند .

 منتقدین و محققین فیلم نوعاً در تعریف فیلم هنری معیارهایی را به کار می گیرند که این فیلمها را از لحاظ کیفیت رسمی با فیلمهایی که جریان و مسیر اصلی هالیوود را می پیمایند متمایز می سازد و این معیارها شامل تعدادی عناصر هستند

رئالیسم یا واقعه گرایی اجتماعی

تاکید بر نمایش  تفکرات کارگردان و تمرکز بیشتر بر اندیشه ها و تصورات شخصیتها تا ارائه یک داستان خالص و با ریتم هدف دار.

دیوید باردول David Bordwellپژوهش گر سینما مدعی است که سینمای هنری خود یک ژانر مستقل  و غیرمتعارف است .

 تولید کنندگان فیلم های هنری معمولاً فیلم های خود را در سالن های ویژه و جشنواره های سینمایی به نمایش می گذارند اصطلاح فیلم هنری در ایالات متحده و انگلستان بسیار بیشتر از اروپا به کار می رود در اروپا فیلم هنری معمولا با واژه ملی همراه است نظیر سینامی ملی آلمان .

فیلم هنری با هدف بازار خاص و جذب مخاطب خاص ساخته می شود تا بازار عام  و معنای این حرف این است که این فیلمها به ندرت می توانند پشتوانهء مالی که اجازه ساخت فیلم با بودجه های کلان ، عوامل پرهزینه ، هنرپیشه های معروف گران قیمت و تبلیغات گسترده  را آن گونه که فیلمهایی که در مسیر اصلی جریان آب حرکت می کنند و یا همان فیلمهای تجاری به دست آورند

این محدودیت ها باعث شده که کارگردانان هنری به سمت ساخت نوع متفاوتی ازفیلم که در آن نوعاً از بازیگران کمتر معروف و یا آماتور استفاده می شود گرایش یابند و فروش نسبتاً کم این گونه فیلمها آنها را به سمت تمرکز بیشتر بر توسعه اندیشه ها و کشف فنون جدید داستان پردازی یا فیلم سازی نامتعارف می کشاند  .

 علاوه بر این درجه معینی از دانش و تجربه برای درک و فهم چنین فیلمهایی لازم است این قاعده در تقابل صریح با فیلمهای تجاری است که در جهت گریز از اندیشه و سرگرمی صرف ساخته می شوند  می باشد . ترقی اعتبار  یک فیلم هنری متکی بر تبلیغات توسعه یافته از طریق دیدگاههای منتقدین فیلم ، گفتگو از فیلم توسط مقاله نویس ها مفسرین و وب نویس ها و ماه نامه ها و اعضاء رسمی سینما می باشد .

از آن جایی که فیلم هنری نیازمند یک سرمایه ابتدایی کم می باشد لذا آنها برای بقاء خود تنها مبلغ جزئی از مقامات رسمی درخواست می کنند

با توجه به تعابیر فوق می توان معیارهای یک فیلم هنری را اینها دانست

1: داشتن مخاطب خاص

فیلم هنری معمولاً برای جذب مخاطب خاص ساخته می شود به همین دلیل سالنهایی که این فیلم ها را نمایش می دهند سالن های معدود و ویژه ای هستند .

هدف جذب مخاطب خاص  به این معنی است که هر کسی ممکن است دوست نداشته باشد این گونه فیلمها راببیند.

2: نامتعارف بودن

فیلم هنری دارای ارزشها و مفاهیم نامتعارف و غیر عادی نسبت به سایر فیلمهاست به همین دلیل بیننده ای که فیلم های گوناگونی دیده است و توقع دارد این فیلم هم مانند آن فیلمهایی باشد که قبلاً تماشا کرده است این توقع وی برآورده نمی شود و بهتر است کسی که به دیدن این گونه فیلمها می رود با این دید به تماشای این فیلم برود که این فیلم دارای معیارهای متفاوتی نسبت به سایر فیلمهاست .

3: مبتنی بر تجربه و ارائه واقعیت

یک فیلم هنری واقعیات را آن گونه که هستند نشان می دهد نه آن گونه که ما می خواهیم باشند و یا مردم انتظارش  را دارند .

تبعاٌ نشان دادن واقعیت آن گونه که هست گاهی توام با ملالت و یا حتی ناراحتی  و بدون جذبه است .

در واقع فیلم هنری از خیال پردازیهای الکی و به دور از واقعیات فیلم تجاری به دور  است . همین خیال پردازیها در سنیمای بالی وود هندوستان و یا سینمای رزمی آسیای شرقی  و یا فیلمهای علمی تخیلی هالیوودی باعث افت هنری این گونه فیلمها شده است .

4:نمادین بودن و استفاده از نمادها

این فیلمها معمولاً از نمادها و سمبل ها استفاده می کنند و روال کار این گونه است که هر حرکتی و یا تصویر و منظره ای نمادی از یک امر و یا یک شئی هستند

این فیلمها یا دارای موسیقی عمیق و هنری و باارزش هستند که آن هم در واقع بیان کننده حالات مختلف و نمادهایی هست که مد نظرفیلمساز می باشد و یا اساسًاً فاقد موسیقی است و فیلمساز صداهای واقعی طبیعت را مدنظر خود قرار می دهد .

5: ارائه تفکرات فیلمساز

در فیلم هنری ، فیلمسلز اندیشه ها و تفکرات خود را فارغ از تمایلات مردم به نمایش می گذارد بدون اینکه به این بیاندیشد که توده عوام چه دوست دارد و می خواهد یک فیلم چگونه باشد.

ممکن است این امرنوعی بی اعتنایی به خواست مردم تلقی شود اما باید درنظر گرفت که هر آنچه که مردم می خواهند با آن معیارهایی که یک فیلم را هنری می سازد تفاوت اساسی دارد .

6: بودجه کم

از آن جایی که این فیلمها فاقد جذابیت های تجاری هستند و دارای مخاطب خاص می باشند تبعاً بسیاری از توده های عوام تمایلی به دیدن این فیلمها ندارند و همین امر باعث می شود که تهیه کنندگان این فیلمها در انتظار سوددهی زیاد  و تبعاً سرمایه گذاری و صرف هزینه زیاد نباشند

7: استفاده بازیگران غیرمعروف

سرمایه کم در ساخت این فیلمها باعث می شود که فیلمساز نتواند دستمزد کلان بازیگران حرفه ای را فراهم کند لذا به سمت بازیگران غیرحرفه ای و حتی آماتور رو می آورد البته این کار باعث نزدیک تر شدن فیلم به سمت واقعیت هم می گردد زیرا بازیگر حرفه ای در هر صورت سعی می کند از طریق حرکات و شیوه های خودش جذب مخاطب کند و در واقع آن چیزی می شود که در اصل نیست .

8: نداشتن تبلیغات

این فیلمها به دلیل فروش کم و عدم جذابیت تجاری و عدم استقبال عمومی تبلیغاتی ندارند مگر این که از سوی مقامات رسمی تبلیغ شوند همین نداشتن تبلیغات باعث می شود که خیلیها از وجود و ساخت این فیلمها باخبر نبوده و یا حتی مدتها بعد مطلع شوند و البته نداشتن تبلیغات خود بر ارزش هنری این فیلمها می افزاید.

9: نیاز به اندیشه و داشتن دانش

این فیلمها با توجه به نمادین بودن و غیرمتعارف بودن نیاز به اندیشه و تفکر از سوی بیننده دارد و کسی که به دید سرگرمی و تفریح و گذران وقت به دیدن این فیلمها می رود بدون پیش زمینه قبلی از این گونه فیلمها در واقع بیهوده وقت خود را تلف کرده است.

10: بررسی از سوی منتقدین و محققین

هر فیلمی که ساخته میشود از سوی منتقدین مورد بررسی قرار نمی گیرد

فیلمهای هنری چنان ارزشی دارند که از سوی محققین و منتقدین بررسی و اظهارنظر شده و در جشنواره ها و سمینارهای گوناگون هنری و سیتممایی به نمایش گذاشته می شوند .

11: مستقل بودن

این فیلمها مستقل از جریانهای حاکم بر یک کشور و یا جامعه و دولت هستند و درواقع از سیاست زدگی به دورند.

ممکن است در هر کشوری فیلمهایی از سوی مقامات رسمی توقیف شده باشند . هر فیلمی که توقیف شده دلیل بر هنری بودن آن نیست و محتوای آن فیلم می تواند تجاری باشد منتهی با معیارهای رسمی یک کشور سازگار نباشد.

از طرف دیگر هر فیلمی هم که جایزه می گیرد فیلم هنری نیست و فیلمهای تجاری فراوانی بوده اند که جوایز گوناگونی گرفته اند

12: داشتن سبک

فیلمهای هنری دارای سبک های خاص هنری هستند و در واقع فیلمهای صاحب سبک می باشند .

به عنوان نمونه  می توان به فیلمسازان سبک موج نوی فرانسه و یا نئورئالیسم ایتالیا اشاره نمود.

در ایران هم فیلمسازان هنری معروف به فیلمسازان موح نو هستند.

چند نمونه از فیلمهای هنری

رنگ انار ساخته رگئی پاراجانوف ( سارکیس پاراجانیان)

سولاریس ساخته آندره ای تارکوفسکی

رزمناو پوتمکین ساخته سرگئی آیزنشتاین

دکتر استرنج لاو ساخته استنلی کوبریک

آمارکورد اثر فدریکو فللینی

راشومون اثر آکیرا کوروساوا

طبیعت بی جان ساخته سهراب شهید ثالث