مندائیان قومی ناشناخته
گارگین فتائی
اگر از بسیاری از ایرانیان پرسیده شود که قومی به نام مندائیان و دینی به نام مندائی را می شناسید از آن کاملاً اظهار بی اطلاعی می کنند و اگر به آنها بگوئیم که اینها یک اقلیت مذهبی هستند تمامی آنها و حتی خود اقلیتها خواهند گفت
من یهویدان و زرتشتیان و مسیحیان را دیده ام و با آنها صحبت کرده ام اما تا به حال اسم چنین قومی را نشنیده ام .
البته چند دلیل می توان برای آن ذکر کرد
1: مندائیان در همه نقاط ایران به صورت پراکنده زندگی نمی کنند بلکه محل زندگی آنها در ایران محدود به استان خوزستان و بویژه شهر اهواز است .
علت این امر این است که آنها همیشه باید در کنار رودخانه باشند زیرا یکی از اصول اساسی دینشان غسل در آب است .
2: در قانون اساسی تنها آمده که سه دین یهود و مسیح و زرتشت از ادیان شناخته شده هستند و چیزی از مندائیان گفته نشده و همچنین آنها دارای نماینده در مجلس نیستند و تنها مرجع و منبعی که به دین آنها وجهه و رسمیت می دهد قرآن و منابع دینی است و نه مواد قانونی .
در قرآن این اقلیت معروف با صابئین هستند که در خوزستان این واژه تبدیل به صبی شده است .
3: خود مندائیان قومی درون گرا هستند و تمایلی به اشاعه و تبیین اصول دین خود برای دیگران ندارند و دارای یک زندگی و ازدواج محدود درون گروهی هستند .
به طور کلی می توان گفت مندائی دینی است که مهم ترین و آخرین پیامبرش یحیای تعمید دهنده است و بسیاری آنها را یحیویها می گویند .
در واقع یحیای تعمید دهنده پس از قتلش پیروانش را از دست نداده و همچنان بعد از او عده ای به پیروی از عقائد وی پرداختند .
آنها از میان پپیامبران بنی اسرائیل تنها به چند پیامبر اعتقاد داشته و کتاب مقدس آنها "گنزا ربا "یا گنج آسمانی نام دارد که بر طبق آنچه که خود به آن معتقد هستند کتابی است که از سوی جبرئیل بر حضرت آدم نازل شده و حضرت آدم اولین پیامبر آنها بوده و خودشان معتقدند کتاب و دینشان اولین دین دنیا بوده و کتب مقدس و ادیان دیگر بعد از این کتاب آمده اند .
با مطالعه اصول دین مندائی متوجه خواهیم شد که این دین بیشترین شباهت را با مانویت دارد و در واقع تنها نمونه زنده و به جا مانده از عقائد مانوی است که عناصری از گنوستیسیزم که در اروپا رواج داشت و آن هم ریشه در مانویت داشت را در خود دارد .
حال برای شناخت بیشتر این قوم و دین مطالبی را جمع آوری کرده ام که در اینجا ارائه می گردد