دانشگاههای دنیا چگونه پایان نامه تقلبی را کشف می‌کنند/ چینیها راه فرار دارند!
.
.
کپی پایان نامه از منابع اینترنتی امروز به معضلی بزرگ برای دانشگاهها و راهکاری فریبکارانه برای دانشجویان تبدیل شده است. از این رو بسیاری از دانشگاههای دنیا در تلاشند تا با استفاده از فناوریهای نوین و سیستمهای نرم افزاری پیشرفته با این تقلب بزرگ مبارزه کنند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
.
به گزارش خبرنگار مهر، با مراجعه به دانشنامه آزاد آنلاین "ویکی پدیا"و جستجوی واژه "سرقت ادبی"این تعریف دیده می شود:
"انتحال (Plagiarism)، دزدی علمی، دستبرد فکری یا ایده دُزدی به معنی تخصیص دادن خلاقیت ادبی یا پژوهشی دیگری یا بخشی از آن یا متن ناشی از آن به خود، گویی که خود شخص آن را خلق کرده است. دستبرد فکری ممکن است بدون رضایت صاحب اصلی اثر و یا با رضایت وی انجام شود. دستبرد فکری اگر در حوزه ادبیات باشد دزدی ادبی، اگر در حوزه هنر باشد سرقت هنری و اگر در حوزه پژوهشهای دانشگاهی انجام شود سرقت علمی نامیده می‌شود."
یکی از موارد سرقت علمی در عصر اینترنت، کپی برداری یا اصطلاح "کپی/ پیست" (copy&paste) پایان نامه ها از روی وب است. در این راستا، بسیاری از دانشگاههای دنیا از سیستمهای نرم افزاری ویژه ای برای شناسایی این تقلبها استفاده می کنند.
سیاستگذاریهای ضد تقلب در دانشگاه آرید پاکستان
سندیکای دانشگاه آرید در پاکستان در اجلاسی که 30 ژانویه 2011 برگزار کرد، پیشنهادات شورای آکادمیک این دانشگاه را در خصوص سیاستگذاریهای مرتبط با کپی برداری و سرقت علمی در مورد پایان نامه های کارشناسی ارشد تصویب کرد.
برپایه این مصوبه، ناظران دانشکده ها با استفاده از یک نرم افزار ضد تقلب، پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد را مبتنی بر شاخص "شباهت/ سرقت علمی" (Plagiarism/Similarity Index ) کنترل می کنند.
تنها پایان نامه هایی می توانند مورد قبول ناظران دانشکده ها قرار گیرند که میزان شباهت آنها (به استثنای کتابشناسی) کمتر از 10 درصد باشد.
دانشگاه آرید درحال حاضر یکی از ترویج کنندگان اصلی "سیاستگذاری سرقت علمی و کپی برداری"است که توسط کمیسیون آموزش عالی پاکستان ارائه شده است.
سوء استفاده از سیستم نرم افزاری ضد تقلب در دانشگاههای چین
زمانی که چند استاد دانشگاه در چین نرم افزاری را برای کنترل سرقت علمی و تقلب در پایان نامه ها توسعه می دادند هرگز تصور نمی کردند که خود این نرم افزار نیز می تواند مورد سرقت علمی قرار گیرد.
فردی با نام مستعار xxrsyh_2008 این سرویس نرم افزاری ضد تقلب را که PMLC (سیستم کنترل پایان نامه های سوء استفاده علمی) نام دارد بر روی سایت Taobao.com، بزرگترین فروشگاه آنلاین چین برای فروش عرضه کرده و تنها در مدت یکماه هزار و 564 نسخه از آن را به فروش رسانده است.
دانشجویان با پرداخت 1 یوآن (15 سنت دلار آمریکا) تا 200 یوآن می توانند سرویسهای مختلف این نرم افزار را خریداری کنند و پایان نامه خود را با این سرویس کنترل کنند.
این نرم افزار پس از پردازش پایان نامه، موارد مشکوک به سرقت علمی را "های- لایت"می کند. به این ترتیب، دانشجو می تواند این موارد را به شیوه ای دستکاری کند که برای سیستم نرم افزاری دانشگاه قابل شناسایی نباشد.
از سال 2008 بیش از 56 دانشگاه در چین از سرویس ضد تقلب برای کنترل پایان نامه ها استفاده می کنند.
نتایج نظرسنجی دانشگاه نرمال شرقی چین بر روی رفتار آنلاین دانشجویان چینی نشان می دهد که در حدود 57 درصد از مصاحبه شوندگان حداکثر یکبار تحقیقات خود را کپی کرده اند.
توسعه یک نرم افزار ضد تقلب در ژاپن
در سال 2009 یک استاد ژاپنی به نام "سوگیمیتسو"از موسسه تکنولوژی کانازاوا با همکاری یک شرکت نرم افزاری، نرم افزار جدیدی با عنوان "کپی پیست نکن!"را توسعه داد که می تواند رفتار "کپی/ پیست" (copy&paste) را در مورد کپی برداری و سرقت علمی دانشجویان شناسایی کند.
این استاد در این خصوص اظهار داشت: "کپی پیست مقالات روی وب برابر با سرقت آنها است."
سیستمهای ضد تقلب در دانشگاههای ایتالیا
به گزارش مهر، اواخر سال 2009 شرکت فرانسوی Six Degrés متخصص در تولید نرم افزارهای ضد تقلب، سیستمی با عنوانCompilatio را برای بعضی از دانشکده های ایتالیا از جمله دانشکده علوم سیاسی دانشگاه فلورانس و دانشگاه اقتصاد دانشگاه "میلان بیکوکا"توسعه داد.
این نرم افزار با هدف جلوگیری از رواج پدیده "کپی/ پیست"در میان دانشجویان این کشور در نوشتن پایان نامه ها ارائه شده است.
شرکت Six Degrés که سیستمهای نرم افزاری ضد تقلب را برای دانشگاههای فرانسه نیز توسعه می دهد در بهار سال 2009 با انجام تحقیقاتی نشان داد که در حدود 50 درصد از پایان نامه های دوره لیسانس دانشجویان ایتالیایی کپی از روی وب است.
این بررسیها نشان می دهد که دانشجویان به جای استفاده از منابع اینترنتی با ذکر مأخذ، آنها را به نام خود می نویسند.
در ادامه بکارگیری نرم افزارهای ضد تقلب در دانشگاههای این کشور، دانشگاه "کا فوسکاری"ونیز با شروع ترم تابستان 2011، نرم افزاری را به صورت آزمایشی ارائه کرد که می تواند تقلب دانشجویانی که پایان نامه های خود را از اینترنت کپی می کنند شناسایی کند.
اولین آزمایش این نرم افزار موجب شد دو دانشجوی دوره لیسانس این دانشگاه که خود را برای مراسم دفاع از پایان نامه آماده می کردند به جای حضور در مقابل استادان، در کمیسیون آموزش به ترتیب 6 و 9 ماه از تحصیل معلق شوند.
این سیستم نرم افزاری با پردازش 25 پایان نامه نشان داد که این دو دانشجو به ترتیب 80 و 90 درصد از رساله خود را از اینترنت کپی کرده اند.
قرار است با شروع ترم پاییز، 300 رساله دوره کارشناسی ارشد این دانشگاه با این نرم افزار پردازش ش وند.
فروش پایان‌نامه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و حتی دکتری، از بزرگترین معضلات دانشگاههای ایران است.
.
فروش علنی پایان‌نامه در همه حوزه‌های علوم، مهندسی و حتی پزشکی وجود دارد و حتی فروشندگان پایان‌نامه نیازی به کار زیرزمینی هم نمی‌بینند. اگرچه برخورد با این پدیده ضروری است اما برخورد با فروشندگان پایان‌نامه لزوما مشکل دانشگاهها را حل نمی‌کند و صرفا آن را به شغلی زیرزمینی تبدیل می‌کند. تغییر رویه پایان‌نامه فروشی بیشتر از هر جایی نیازمند تلاش دانشگاهها است.
دانشگاهها باید سازوکارهایی را ایجاد کنند که دانشجویان را به پژوهش بیشتر ترغیب کند و البته آنها را وادار کند که از خرید پایان‌نامه دوری کنند. بازگرداندن پایان‌نامه‌های خریداری شده نیازمند شناسایی آنهاست و استادان راهنما، مشاور و ممتحن بیشتر از هر کسی می‌دانند که دانشجو تا چه حدی بر پایان‌نامه‌اش تسلط دارد و در نتیجه بیشتر از هر کس دیگری می‌توانند در مبارزه با این پدیده غیراخلاقی موفق باشند. مبارزه با این پدیده البته نیازمند یک شبکه از پایان‌نامه‌هایی که در دانشگاههای سراسر کشور تالیف می‌شوند هم هست.
این همان چیزی است که ابراهیم واشقانی‌فراهانی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی بر آن تاکید می‌کند. دانشگاه آزاد اسلامی برای اجرای دستور جدید رئیس‌جمهوری قدم اول را برداشته و سامانه‌ای ایجاد کرده است که پایان‌نامه‌های مشابه را شناسایی می‌کند و در نتیجه می‌تواند استادان را از کپی بودن پایان‌نامه‌ها آگاه کند.
با این وجود شبکه‌ای که پایان‌نامه‌ها در آن قرار گرفته باشند هنوز به صورت گسترده وجود ندارد. گفت‌وگوی واشقانی‌فراهانی با خبرعلمی 20 به پایان‌نامه‌فروشی و راه‌های دانشگاه آزاد اسلامی برای مقابله با این پدیده اختصاص دارد. این گفت‌وگو را می‌خوانید:
برای اینکه پایان‌نامه فروشی صورت نگیرد چه تمهیداتی در دانشگاه آزاد اسلامی اندیشیده شده؟
در این ارتباط ما راهکارهای متفاوتی را چه در سطح دانشگاه و چه در سطح رایزنی با همکاران محترم در وزارت علوم پیگیری می‌کنیم. یکی از راهکارهایی که در دانشگاه آزاد اسلامی اندیشیده شده، طراحی یک سامانه تشابه‌یاب است که مجهز به موتور جست‌وجوست که بتواند در منابع مختلف جست‌وجو کند تا اگر احیانا مشابهتی میان متن پایان‌نامه‌ها وجود داشت، آن را تشخیص دهد و به مسئولان ذی‌ربط اعلام کند. اما کارایی این سامانه مشروط بر این است که ما یک پایگاه اطلاعاتی جامع در سطح کشور داشته باشیم که در این ارتباط با پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات وزارت علوم در حال رایزنی هستیم که اطلاعات جامع را چگونه می‌شود در سطح کشور فراهم کرد که این موتور جست‌وجو بتواند به فعالیت خود ادامه دهد و با تشخیص موارد مشابه، آن را اعلام کند.
الان ایران داک این اطلاعات را در اختیار ندارد که بتواند آن را در اختیار دانشگاههای مختلف ازجمله دانشگاه آزاد اسلامی قرار دهد؟
این اطلاعات به‌طور جامع در سطح ملی در اختیار ایران داک نیست چون متاسفانه همه دانشگاهها خود را موظف نمی‌دانند که در مرحله ثبت پایان‌نامه و دفاع از پایان‌نامه‌ها، اطلاعات را وارد این پایگاه کنند. این انتظار وجود دارد که همکاری جامعی در سطح دانشگاههای دولتی و خصوصی برقرار شود و این اطلاعات در اختیار این پایگاه قرار گیرد. مشکل دیگر این است که این پایگاه در چند سال اخیر مبادرت به جمع‌آوری اطلاعات کرده است اما سال‌هاست که پایان‌نامه‌ها و رساله‌هایی تهیه شده که در اختیار کتابخانه‌هاست که ما در دانشگاه آزاد اسلامی پیش‌بینی کرده‌ایم بتوانیم یک نسخه پی‌دی‌اف از کلیه پایان‌نامه‌هایی که در گذشته دفاع شده، را تهیه کنیم و آنها را در اختیار ایران داک قرار دهیم تا این اطلاعات تکمیل شود و انتظار داریم که بقیه دانشگاهها هم به همین شیوه عمل کنند که پایگاه اطلاعاتی جامعی داشته باشیم و جست‌وجو در آنجا به خوبی انجام شود.
این جست‌وجو فقط در خلاصه مقالات و پایان‌نامه‌ها صورت می‌گیرد یا کل پایان‌نامه مشخصا مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
نه، قطعا باید سامانه‌ای را پیش‌بینی کنیم. مثل سامانه‌هایی که برای جست‌وجوی سرقت علمی برای مقالات در سطح بین‌المللی به‌کار می‌رود، سامانه ما هم باید مجهز به همان توانایی شود. ایران داک می‌تواند تمهیداتی بیندیشد که تمام متن قابل جست‌وجو باشد اما دسترسی به آن فقط از نظر جست‌وجو باشد و نتوان از آن کپی‌برداری کرد.
شما هم قبول دارید که داشتن چنین ابزاری می‌تواند موثر و کمک‌کننده باشد اما مسائل اخلاقی، فرهنگی و روانی که حاکم می‌شود و فرد را به سمت چنین تخلفاتی سوق می‌دهد را هم باید مورد توجه قرار داد؟ آیا در دانشگاه آزاد اسلامی روی این موضوع هم فکر شده و راه‌های جلوگیری از آن پیش‌بینی شده است؟
قطعا این بداخلاقی علمی که متاسفانه در جامعه علمی کشور ما حاکم شده، ریشه‌های متفاوتی دارد. ریشه اصلی آن مدرک‌گرایی است که متاسفانه در کشور ما رایج شده و نکته دیگر عدم تمرکز همکاران ما به‌عنوان استاد راهنما در کنترل پیشرفت پایان‌نامه و رساله دانشجویان است. قطعا اگر یک استاد راهنما با دقت کافی به موضوع پایان‌نامه و رساله خود احاطه کامل داشته باشد و بداند که چه موضوعی را تعریف می‌کند و جست‌وجوی قبلی انجام داده باشد، در مرحله ثبت پایان‌نامه این مشکلات پیش نمی‌آید و اگر هنگام فرآیند پیشرفت کار دانشجوی خود، گزارش‌های مرتب بگیرد و کنترل دقیق داشته باشد، قطعا این موضوع قابل تشخیص و پیگیری است. به اعتقاد من مشکل اصلی عدم رعایت اخلاق علمی از سوی دانشجویان و اعضای هیات‌علمی است. اگر عضو هیات‌علمی تعهد دارد یک دانشجو را راهنمایی کند، باید به تعهد اخلاقی و علمی خود در هدایت درست و دقیق ایشان پایبند باشد. ما در دانشگاه آزاد اسلامی همه این مسائل را در نظر گرفته‌ایم. من اعتقاد دارم همانگونه که به موارد دیگر ازجمله آموزش دانشجویان، توجه به بحث بازاریابی، مدیریت پژوهش و ارتباط با جامعه توجه داریم، اخلاق علمی را هم باید به نحوی در سطوح مختلف آموزش دهیم تا به ناپسندی اینگونه حرکات آگاه باشند. از طرف دیگر باید انگیزه‌های لازم را در اعضای هیات‌علمی ایجاد کنیم که با دقت بیشتری به مساله پژوهش در موضوع پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری بپردازند. یکی از گام‌های ما در دانشگاه آزاد اسلامی برای ایجاد انگیزه در همکارانمان، بالا بردن حق‌الزحمه راهنمایی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری بود که همان‌طور که من بارها اعلام کرده‌ام با این سیاست، حدود 107درصد افزایش پیدا کرده است.
آیین‌نامه ارتقا چطور؟
در آیین‌نامه ارتقا به این موضوع پرداخته نشده است. اگر قرار است با این موضوع کلیدی و اساسی برخورد شود، لازم است مسئولان ذی‌ربط در وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی آیین‌نامه جامعی در مورد اینگونه تخلف‌ها پیش‌بینی کنند و از طریق مراجع ذیصلاح به تصویب برسد و با این موضوع برخورد جدی شود.
روش‌هایی هست که عدالت گسترش پیدا کند و رعایت شود و تمام اعضای هیات‌علمی و استادان فرصت برابری برای اینکه استاد راهنما یا استاد مشاور شوند، داشته باشند؟
سیاست‌های مختلفی چه در دانشگاههای دولتی و چه در دانشگاه آزاد اسلامی در این ارتباط اعمال می‌شود. ما در دانشگاه آزاد اسلامی برای هر عضو هیات‌علمی، متناسب با درجه، سابقه، مرتبه علمی و عملکرد پژوهشی استاد، سهمی تعیین کرده‌ایم. از نظر راهنمایی پایان‌نامه و رساله و در آن سقف تعیین شده می‌توانند نسبت به راهنمایی رساله و یا پایان‌نامه اقدام کنند. این خودش هم کنترلی است که استادان محترم، خارج از ظرفیت تعیین شده که در حد توان یک فرد است. راهنمایی دانشجوی دکتری یا کارشناسی‌ارشد را نپذیرند و از طرف دیگر توزیع مناسبی از نظر سهم راهنمایی بین اعضای هیات‌علمی هر گروه آموزشی انجام می‌شود.
منبع: فرهیختگان آنلاین