نقد فیلم فروشنده
جمع آوری گارگین فتائی
خش اول
.
کارگردان
اصغر فرهادی
تهیه‌کننده
الکساندر مالت-گای
اصغر فرهادی
نویسنده
اصغر فرهادی
بازیگران
شهاب حسینی
ترانه علیدوستی
بابک کریمی
مینا ساداتی
مهدی کوشکی
فرید سجادی حسینی
موسیقی
ستار اورکی
فیلمبرداری
حسین جعفریان
تدوین
هایده صفی‌یاری
توزیع‌کننده
ممنتو فیلمز (فرانسه)
فیلمیران (ایران)
تاریخ‌های انتشار
۲۱مه ۲۰۱۶ (کن)
۱۰شهریور ۱۳۹۵ (ایران)
۲نوامبر ۲۰۱۶ (فرانسه)
مدت زمان
۱۲۵دقیقه
کشور
ایران
فرانسه
زبان
فارسی
فرانسوی
فروش گیشه
۱۵٬۶۶۴٬۰۱۵٬۰۰۰تومان
فروشنده با نام انگلیسی The Salesman فیلمی به کارگردانی و نویسندگی اصغر فرهادی است. این هفتمین فیلم بلند اصغر فرهادی است. در مراسم اختتامیه جشنواره کن جایزه بهترین فیلم‌نامه به اصغر فرهادی رسید و شهاب حسینی هم برندهٔ جایزه بهترین بازیگر مرد شد. فروشنده نماینده ایران در مراسم اسکار سال ۲۰۱۷است. همچنین فروشنده در پایان زمان اکران خود موفق شد رکورد بیشترین فروش که پیش تر در دستان محمد رسول‌الله (فیلم) مجید مجیدی بود را بشکند و تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران بشود.
خلاصه داستان
رعنا و عماد زن و شوهری جوان هستند که در حال اجرای تئاتری بر اساس نمایشنامه مرگ فروشنده نوشته آرتور میلر هستند. آنها به علت نشست زمین مجبور می‌شوند به اجبار خانه خود را ترک کنند و به اصرار یکی از دوستانشان بنام بابک به خانه‌ای اسباب کشی می‌کنند که پیش تر زنی بدنام بنام «آهو» در آن ساکن بوده است. ابتدا همه چیز خوب پیش می‌رود ولی وقایع بعدی به بحرانی غیرقابل کنترل ختم می‌شود.
پیشینهٔ داستانی
به نوشته پایگاه اینترنتی-سینمائی سینماژورنال، داستانِ فیلم با داستان دو سینمایی دیگر یعنی فیلم مستأجر اثر رومن پولانسکی و فیلمنامهٔ حقایق دربارهٔ لیلا دختر ادریس اثر بهرام بیضایی همانند است.
ساخت
اصغر فرهادی که قرار بود پروژهٔ جدید خود را در اسپانیا آغاز کند و تا شروع پیش تولید فیلم زمانی یک‌ساله داشت تصمیم به ساخت فیلم فروشنده در ایران گرفت. فرهادی پروانه ساخت این فیلم را در ۱۸مهرماه ۱۳۹۴از سازمان سینمایی دریافت کرد. نام پیشین این فیلم «برسد به دست آهو» بود که به علت اینکه نام «فروشنده» تناسب بیشتری با داستان نهایی فیلم داشت، تغییر نام پیدا کرد.درگذشت یدالله نجفی، صدابردار با سابقه فیلم، باعث ایجاد وقفه‌ای یک هفته‌ای در فیلمبرداری شد و سرانجام فیلمبرداری فیلم فروشنده، به کارگردانی اصغر فرهادی ۷اسفند به پایان رسید.
اکران
فروشنده در اروپا و آمریکا با نام فروشنده (The Salesman) و در فرانسه با نام مشتری (Le Client) عرضه شد. دلیل این تغییر نام در فرانسه، ساخت فیلمی به اسم فروشنده در این کشور است.
نمایش عمومی تازه‌ترین ساخته اصغر فرهادی از ساعت ۶:۴۵دقیقه صبح روز چهارشنبه دهم شهریور ماه آغاز شد. فروشنده تنها در سه روز حدود یک میلیارد تومان فروش داشت. این فیلم روز چهارشنبه در نخستین روز اکرانش ۲۵۰میلیون تومان فروش رفت و رکوردی جدید در سینمای ایران ثبت شد؛ درنهایت فروشنده در آخرین روزهای نمایشش در ایران توانست رکورد فروش فیلم محمد(ص) ساخته مجید مجیدی را بشکند و به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تبدیل شد.
«فروشنده» روز ۲۳آبان سال ۹۵در آخرین هفته اکرانش در ایران، با شکستن رکورد فیلم «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران شد
جشنواره
فرانسه ۱خرداد ۹۵جشنواره فیلم کن
آلمان ۴تیر ۹۵جشنواره فیلم مونیخ
لهستان ۲مرداد ۹۵جشنواره فیلم افق‌های تازه
نیوزلند ۴مرداد ۹۵جشنواره فیلم نیوزلند
کانادا ۱۸شهریور ۹۵جشنواره فیلم تورنتو
آمریکا ۱۶مهر ۹۵جشنواره فیلم همپتون
بریتانیا ۲۴مهر ۹۵جشنواره فیلم لندن
آمریکا ۱آبان ۹۵جشنواره فیلم شیکاگو
جوایز
۲۰۱۶جشنواره فیلم کن نخل طلا اصغر فرهادی نامزد
بهترین فیلم‌نامه اصغر فرهادی برنده
بهترین بازیگر مردشهاب حسینی برنده
۲۰۱۶انجمن ملی نقد فیلم آمریکا بهترین فیلم خارجی فروشنده برنده
۲۰۱۶جشنواره فیلم مونیخ بهترین فیلم فروشنده برنده
۲۰۱۶جشنواره جهان سینمای آمستردام بهترین فیلم از نگاه تماشاگران فروشنده برنده
۲۰۱۶جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو هوگو طلایی اصغر فرهادی نامزد
هوگو نقره‌ای، جایزه ویژه هیئت داوران اصغر فرهادی برنده
۲۰۱۶جشنواره جهانی فیلم پارسی استرالیا بهترین فیلم فروشنده برنده
۲۰۱۶جشنواره فیلم ونکوور محبوب‌ترین ویژگی بین‌المللی اصغر فرهادی دوم
۲۰۱۶جشنواره فیلم اولان‌باتور مغولستان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران فروشنده برنده
۲۰۱۶جشنواره بین‌المللی فیلم وایادولید جایزه بهترین فیلم فروشنده برنده
۲۰۱۶فستیوال سمینسی اسپانیا بهترین فیلم فروشنده برنده
۲۰۱۶جشنواره فیلم بمبئی فیلم برگزیده تماشاگران فروشنده[۲۰] برنده
۲۰۱۷جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان فروشنده نامزد
۲۰۱۷جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان فروشنده نامزد (لیست بلند- شامل ۹ فیلم)
فیلم فروشنده از تاریخ ۲۰دی ماه در شبکه نمایش خانگی منتشر شده است.
نقد فیلم
بازتاب فیلم
نظرات مثبت
فروشنده به طور کل آرای مثبت فراوانی را از داوران سینمایی به خود اختصاص داد و از استقبال عمومی خوبی نیز برخوردار شد. در میان وب‌گاه‌های سینمایی ایندیوایر با انتشار فهرستی از صد فیلم کنجکاوی برانگیز که در سال ۲۰۱۶اکران می‌شوند، پنجمین فیلم فهرست خود را به فروشنده، هفتمین فیلم سینمایی اصغر فرهادی اختصاص داد. ایندیوایر دربارهٔ این فیلم نوشت: «شاید برای اغلب ما، اصغر فرهادی، هیجان‌انگیزترین فیلمساز ایرانی این دهه است. ملودرام برنده اسکار او، جدایی نادر از سیمین سال گذشته در راس فهرست ایندیوایر به عنوان بهترین فیلم دهه اخیر قرار گرفت و فیلم فرانسوی او گذشته نیز فیلم فوق‌العاده‌ای است.» وبگاه «سیر کوئیت»، فروشنده ساخته اصغر فرهادی، محصول مشترک ایران و فرانسه و تونی اردمان محصول آلمان را شانس‌های نهایی برای جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسکار ۲۰۱۷دانسته است.
در میان منتقدین «اوون گلیبرمن» منتقد مجله ورایتی گفته است: «فروشنده حتی از ساخته‌های پیشین فرهادی مینیمال‌تر، سربه زیرتر و جمع‌وجورتر است. با این‌حال اما تکنیک نویسنده و کارگردان مثل همیشه با اعتماد به نفس کامل همراه است. هنرنمایی در جای خودش است و هر سرنخی به نتیجه‌ای غیرقابل انتظار ختم می‌شود».[۹] به عقیده «پیتر برادشو» منتقد گاردین «این فیلمی زیرکانه و جاه طلبانه است. فروشنده سعی می‌کند که تأثیر و نتیجهٔ بزرگتری نسبت به فیلم قبلی فرهادی داشته باشد و کیفیت مبهم و معمایی جدایی نادر از سیمین را ندارد. در حقیقت تم انتقام-عدالت طلبی فیلم تقریباً مرا به یاد اثر ملودرام – جنایی دنی ویلنو یعنی فیلم زندانیان می‌اندازد. با این همه آی کیو محض فیلم سازی فرهادی این فیلم را بسیار تماشایی کرده است».[۱۰] «دبورا یانگ» منتقد هالیوود ریپورتر نوشته است: «این فیلم استادانه بویژه در پایان بندی بسیار عالی است اما نه چندان گیراست».«تیم رابی» منتقد تلگراف معتقد است «گذشته و فیلم جدیدش فروشنده هردو ازنظر داستانی مانند کلافی درهم‌تنیده و جذاب بودند، نسخه سینمایی آنچه یوجین اسکرایب یک نمایش خوش‌ساخت نامید. ما شاهد پچ‌پچ‌های آنها در حین اجرای نمایش هستیم، مانند این است که در بین نمایش آرتور میلر داریم یک نمایش کوتاه دیگر می‌بینیم. این ایده بسیار خوبی است که فرهادی می‌توانست بیشتر آن را بپروراند».«مگی گگلر» منتقد «ویو آرت» گفته است: «فروشنده فیلمی بسیار هوشمندانه و خوش‌ساخت است. فرهادی یکبار دیگر درونیات و ذهنیات شخصیت‌هایش را می‌کاود و موشکافانه انگیزه‌های آنها را بررسی می‌کند. روایت ریزبینانه او همراه با بازی بی نقص ترانه علیدوستی و شهاب حسینی، به خوبی می‌درخشد. بدون هیچ تردیدی، اصغر فرهادی یک فیلمنامه‌نویس درجه یک است. او شیوه سینمایی دقیقی برای خودش دارد که او را از فیلمسازان غربی، متفاوت می‌کند».
نظرات منفی
در میان منتقدین سینمایی مسعود فراستی منتقدی است که فروشنده را اثری بی‌دروپیکر و ناکنش‌مند تصور می‌کند. به صراحت گفته است «فروشنده ما قبل بد است. ناچیز است. نه چیزی می‌فروشد، نه می‌خرد. ما قبل و ناتوان از خرید و فروش است؛ و ما قبل بده‌بستان و هرگونه گفت‌وگو. فیلمی است شکل نگرفته، سردرگم و مفعول؛ که فعل از بیرون برش واقع می‌شود. خودش فعلی ندارد و کنشی؛ منشی که بماند. نه قصه‌ای دارد و فیلمنامه‌ای، نه کارگردانی، نه فیلمبرداری و نه تدوین. فیلم، حتی «چه» درست و درمانی ندارد. فیلمنامه‌ای پرحفره که هر چیزی بر آن وارد می‌شود یا از آن خارج. بسیار کم دارد و بسیاری اضافه. حذف‌هایش نیز از نداشتن و ندانستن است و نه از داشتن. فیلم تمام نیست و بسته نمی‌شود. فیلمساز نمی‌فهمد که پدیدهٔ باز هنوز پدیده نیست. هر پدیده‌ای بعد از بسته و کامل شدن است که می‌تواند باز شود. فیلمساز ما گویی می‌داند که فروشنده‌اش تا فیلم شدن فاصله‌ای بسیار دارد؛ پس مدام مصاحبه می‌کند و خود را به فیلم الکنش الصاق. اگر فروشنده میلیاردی می‌فروشد برای این فیلم محقر نیست؛ برای جایزه فرنگی و تم تجاوز آن است و دو بازیگر اصلی‌اش و ژست قلابی ضد خشونتش. بحث غیرت و بی‌غیرتی، وطن و بی‌وطنی برای این فیلم بی‌هویت زیادی است».
.
فروشنده مهم‌ترین فیلم امسال سینمای ایران است، دغدغه‌هایی را که اصغر فرهادی در فیلم‌های گذشته‌اش به آنها پرداخته در خود دارد و در عین حال تجربه‌ی تازه‌ای برای او به شمار می‌رود. با نقد فروشنده همراه زومجی باشید.
جنجالی‌ترین سیستم کسب درآمدی تورهای نورز ۹۶کنسول بازی با ارزان‌ترین قیمت
عطش دوباره دیدن فروشنده تنها چند ساعت پس از تماشای فیلم از آن حس‌هایی نیست که بعد از دیدن هر فیلمی به شما دست دهد. اینکه تا آخرین اسم تیتراژ پایانی روی صندلی بنشینید و فریم به فریم فیلم را در ذهنتان مرور کنید کار هر فیلمی حداقل در سینمای ایران نیست. فرهادی فیلمی ساخته که با کارهای گذشته‌اش فرق دارد چون در سکانس‌های پایانی‌اش تعلیقی خلق می‌کند که ناخودآگاه به تک تک حرکات کاراکترها واکنش نشان می‌دهید و تپش قلبتان را محکم‌تر از حالت طبیعی حس می‌کنید. فروشنده تلاش فرهادی برای ساخت فیلمی در فضای تنش‌زا، رازآلود و نامطمئن است؛ از همان سکانس افتتاحیه که طولانی‌ترین تک‌پلان فرهادی در فیلموگرافی‌اش است گرفته تا سکانس‌های پایانی که به رسم سبک او بدون یک نت موسیقی چنان فضایی به وجود می‌آورد که چشم به پرده می‌دوزید و منتظرید انفجاری رخ دهد نشان از تجربه‌ای متفاوت می‌دهد. فیلم اما همان مضامین آثار گذشته را در خود دارد و باز هم با شخصیت‌های مرددی طرف هستیم که باید در سخت‌ترین لحظات تصمیم بگیرند، به ارزش‌های اخلاقی پایبند باشند و راهی برای رهایی بیابند.
فروشنده فیلم شسته‌رفته و ساختارمندی است که کوبنده شروع می‌شود و تأثیرگذار به اتمام می‌رسد. یک پایان‌بندی خوب به معنای حک شدن تمام فیلم در ذهن تماشاگر است و فرهادی هم نشان داده پایان‌بندی را می‌فهمد. هل دادن ماشینِ گیر کرده در گل و راهروی دادگاه هیچوقت از ذهنمان پاک نخواهد شد اما به طبع آن، جیغ و دادهای داخل تونل و جر و بحث‌های نادر و سیمین هم از یادمان نخواهد رفت. فرهادی همانقدر که به یک پایان‌بندی قوی اهمیت می‌دهد، آغاز فیلمش را نیز به دقت طراحی می‌کند. ساختمانی که در شرف ریختن است و عماد که به همسایه‌ها برای تخلیه‌ی خانه کمک می‌کند، همراه یک دوربین مشوش بدون‌کات شده که به ترک روی شیشه و بولدوزر گودبرداری ختم می‌شود. بعد از این اوج ناگهانی نوبت به مقدمه‌چینی‌ها می‌رسد. با شخصیت‌ها آشنا می‌شویم، با روابط آنها و راست و دروغ‌هایشان.
رعنا (ترانه علیدوستی) و عماد (شهاب حسینی) بازیگران تئاتر مرگ فروشنده هستند، تئاتری که بسیار بیشتر از یک داستان فرعی است و در حد یک کاراکتر به آن پرداخته می‌شود. فروشنده بسیار پرجزئیات است و شاید همین ریزه‌کاری‌ها باشد که چندبار دیدنش را می‌طلبد. هر شخصیتی، هر دیالوگی، هر لوکیشنی و هر قابی با طرح و نقشه‌ی قبلی و در ارتباط با یکدیگر طراحی شده‌اند. فیلم را نمی‌توانید به عناصر سازنده‌اش تجزیه کنید؛ نمی‌توان فیلمبرداری را از طراحی صحنه جدا کرد، بازیگری بازیگران را جداجدا مورد بررسی قرار داد و کارگردانی و تدوین را بدون توجه به هم قضاوت کرد. نیروی محکمی همه‌ی این عوامل را در کنار یکدیگر قرار داده و یک ساعت سوئیسی ساخته که دو ساعت و پنج دقیقه بدون یک ثانیه اشتباه کار می‌کند. موشکافی جزئیات فروشنده از حوصله‌ی این نقد خارج است و فرصت دیگری می‌طلبد اما شاید اشاره به یکی از مواردی که در فیلم‌های قبلی فرهادی هم سابقه دارد به درک بیشتر فروشنده کمک کند. خانه و ساختمان همیشه در فیلم‌های فرهادی جایگاه مهم و نقشی پررنگ داشته‌اند. از آپارتمان مژده در چهارشنبه‌سوری گرفته تا ویلایی که سپیده در درباره‌ی الی پیدا می‌کند و خانه‌ی نادر در جدایی، خانه‌ها همیشه هویت داشته‌اند و نقشی اساسی ایفا می‌کردند. آپارتمان نیمه‌مخروبه‌ی عماد و رعنا و خانه‌ی جدیدشان که آغازگر همه‌ی دردسرها است، نشانی دیگر از تأکید فرهادی روی خانه‌ها است. ترک‌های روی دیوار خانه‌ی قبلی و نقاشی‌های کودکانه‌ای که در خانه‌ی جدید می‌بینیم تنها یکی از نشانه‌های تضاد بین این دو است. حتی قاب‌بندی‌ها از درون فریم پنجره‌ها و راه‌پله‌ها که گویی به امضای فرهادی بدل شده‌اند، در فروشنده نیز مشهود هستند.