آشنایی با محله نارمک

آشنایی با محله نارمک

محمد خطیبی و گارگین فتائی

مختصات: شرقی′۳۱°۵۱ شمالی′۴۵°۳۵ / ۵۱٫۵۱۷غرب ۳۵٫۷۵جنوب / -۵۱٫۵۱۷;-۳۵٫۷۵

نارمَک نام محله‌ای واقع در شمال شرق تهران پایتخت ایران است.

در حال حاضر این محله در منطق 8 شهرداری واقع شده است .

 در گذشته دهی در ۹ کیلومتری جنوب شرقی تجریش و ۵ کیلومتری راه شوسهٔ دماوند به تهران بوده است

محله نارمک تهران که به محله صد میدان معروف است، دارای ۷/۱۲ کیلومتر مربع مساحت و سه ناحیه شهری است. ۸۹

 هزار و ۱۰۳ خانوار با ۳۳۶ هزار و ۷۷۲ نفر جمعیت دارد.

این منطقه یکی از قدیمی‌ترین مناطق تهران است که در قدیم، نام آن ده نارمک بوده است،

یکی از مناطق خوش آب و هوا و سردسیری تهران به شمار می‌رود.

این محله به همراه تهرانپارس در دههٔ ۲۰ توسط فرانسوی‌ها ساخته شد.

این محله دارای ۱۰۰ میدان سرسبز می‌باشد و میدان هفت‌حوض در نارمک حالت مرکزی و تجاری دارد و از شمال و جنوب به خیابان آیت و از شرق به غرب به خیابان گلبرگ متصل می‌شود. این محله دارای مسجدهای بسیار است. از شمال به خیابان فرجام از غرب به بزرگراه امام علی(ع) و از شرق به اتوبان باقری و از جنوب به تهران نو و نظام آباد متصل می‌گردد.

خیابان‌های مهم آن آیت، چهل و شش متری نارمک، هنگام، رسالت، سامان، سمنگان، دردشت، فرجام و مدائن و قنبریان و سهیلیان ... است.

این محله در سال ۱۳۳۰ شمسی برای سکونت فرهنگیان آموزش و پرورش ساخته شد.

نارمک یکی از محله های قدیمی تهران است که در شرق و شمال شرقی آن قرار دارد.

نام نارمک برگرفته شده از فعالیت قدیمی مردم این قسمت میباشد. نارمک در زمانهای گذشته دارای باغهای فراوان انار بوده است در واقع نارمک دگرگون شده انارمک می باشد.

نارمک در زمانهای گذشته به جهت قرار داشتن در کوهپایه و پایین جنگلها و کوه های ده نارمک دارای آب و هوای بسیار خوشی بوده و تا قبل از دهه ی بیست و سی شمسی جزو حاشیه ی تهران محسوب میشده است.

 زمینهای نارمک پس از ملی شدن صنعت نفت به تکه های یک دست از صد متر به بالا و به صورت منظم تقسیم بندی شد. بعد از ملی شدن صنعت نفت به جهت تحریم انگلیس، دولت دکتر مصدق مجبور به فروش اوراق قرضه و تحویل زمینهای نارمک به کارمندان دولت و آموزش و پرورش شد.

نارمک را فرانسوی ها ساختند و در ساخت آن با به کارگیری مهندسی نوین آن زمان در نارمک صد میدان ساختند که اطراف میدانها کوچه هایی بود که ساختمانها در آن ساخته میشد. از این رو به نارمک محله ی صد میدان هم گفته میشود. ساختار دو محله در تهران بسیار منظم است: نازی آباد و نارمک.

اگر در نقشه ی شمال تهران نگاه کنید پبچش های غیر منطقی را میبینید که دلیل ان وجود کوچه باغ های شمیران بوده است ولی در نارمک این نظم ایجاد شد. همه ی میدانها راه ورودی و خروجی دارند که به خیابان ها میرسند و از بار ترافیکی میکاهند.

از طرفی عموم کوچه ها بن بست هستند و امنیت محل را تامین میکنند تا راه ورود و خروج دزد گرفته شود.

 در نارمک میدانهایی دیگر هم وجود دارند مثل میدان هفت حوض که از بزرگترین میدانهای نارمک محسوب میشود. میدان هفت حوض دارای هفت حوض بزرگ بوده است که حوض اول و اصلی به قنات وصل بوده و مردم از آن آب میگرفتند.( اکنون هم میدان هفت حوض را بازسازی کرده اند و واقعا زیبا ساخته اند) میدانهای هلال احمر و شقایق و فدک را هم میتوان نام برد. محله ی نارمک زمینی شنی دارد و در زیر آن قنات ها و کانال های بسیاری قرار دارد البته بعضی از رودخانه های آن پوشانده شده و بعضی دیگر مثل مسیل باختر خشک شدند. نارمک به دلیل داشتن بافت فرهنگی و معلم خود از بسیاری از حوادث امروز مثل حضور افراد تازه به دوران رسیده یا غرب زده شدن سنتها دور مانده است.

هنوز هم در نارمک و البته در بعضی قسمتهای آن سنتهای چهارشنبه سوری به همان شکل برگزار میشود .

در محرم هر صد میدان نارمک دسته ی عزاداری دارند که در تاسوعا هرکدام علامتهای خود را در دسته ای واحد قرار میدهند و بعد مراسم خیمه سوزی و بردن اسرا و غیره برگزار میشود.

در نارمک هنوز هم تعزیه برگزار میشود! نارمک امروزه جمعیتی نسبتا جوان دارد و از مدارس آن میتوان به مدارس هجرت،شهید محمدی، نبوت،سعدی، سروش، مطهری،فیض،سید الشهدا،نبی اکرم،کمیل،کمال،پیام انقلاب،کمال،سبحان،فرزانگان،شایستگان،الهام،سوقومانیان،ابوریحان،خوارزمی،سجاد،حزب الله ،پیشرو،مهرپژوهان طاها، عرفان و... نام برد.(تقریبا هر خیابان یک مدرسه دارد!!!)

نارمک در پایین به چهارراه قصر ختم میشود.

چهارراه قصر که قبلا زندان قصر در آن قرار داشته بهترین آب را در ایران دارد. آب سرد و معدنی رودهای زیر زمینی نارمک که هنوز هم نمیتوان دست زیر شیر آب آن برد. آب خنک خوردن کنایه ای از حضور در زندان قصر آن زمانها داشته است.

منطقه ارمنی نشین نارمک

محله ارمنی نشین نارمک به این صورت است

از سمت خیابان تهران نو یا دماوند شامل خیابانهای شهید افشاری یا پدرثانی – مسیل باختر - میرحسینی یا زرکش و وحیدیه

از سمت شهید ثانی یا چهل وشش متری غربی شامل میدانهای 92 و 84 و 85 و 86 – خیابان غیاثی پور جنوبی یا ابادان جنوبی – خیابان شهید سهیلیان حنوبی یا شیرمرد جنوبی.

در این محله مدرسه ابتدایی و راهنمایی دخترانه تونیان – مدرسه متوسطه دخترانه توماسیان – مدرسه ابتدایی پسرانه نائیری- مدرسه راهنمایی  پسرانه نائیری- مدرسه متوسطه پسرانه سوقومونیان – کودکستان ساسون – کلیسای مترجمین مقدس در کوچه مدرسه ارامنه در خیابان زرکش – باشگاه فرهنگی و ورزشی سیپان و باشگاه فرهنگی و ورزشی رافی در مسیل باختر  و درمانگاه خیریه آوِدیسیان در خیابان 86 شیرمرد جنوبی فعالیت می کنند .

در این منطقه ارامنه دارای مغازه ها و مطبهای پزشکی و دندان پزشکی و تعمیرگاهها و فروشگاههای مختلف هستند .

در نارمک ارامنه نیز حضور قدیمی دارند. بسیاری از بناها را در نارمک ارامنه ساختند و الآن هم اکثر فرآورده های غذایی، خدمات فنی ، و هنرهای دستی دست ارامنه میباشند.

یکی از کارگاه های کارهای دستی و تزیینی که هم الآن هم هنرجویان فراوانی دارد، کارگاه خانم آسریانس است که سر خیابان پدرثانی قرار دارد.

علاوه بر ارامنه خانواده های آشوریان و زرتشتیان و کلیمیان هم در این محخله زندگی می کنند .

منابع

علی‌اکبر دهخدا. لغت‌نامه دهخدا جلد۴۷ شماره مسلسل۸۰. زیر نظر محمد معین. تهران: دانشگاه تهران، سازمان لغت‌نامه. ۱۰۷.

«تاریخچه محله‌های منطقه ۸». وب‌گاه شهرداری تهران. بازبینی‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۰۸.

ویکیپدیا

اطلاعات شخصی و تجربی