گفتار ویکیپدیا در مورد شهر ایروان

گفتار ویکیپدیا در مورد شهر ایروان

مختصات: شرقی‌″۰۰ ′۳۱ °۴۴ شمالی‌″۰۰ ′۱۱ °۴۰ / ۴۴٫۵۱۶۶۶۷شرق ۴۰٫۱۸۳۳۳۳شمالی / ۴۴٫۵۱۶۶۶۷;۴۰٫۱۸۳۳۳۳

ایروان

Երևան

Yerevan

Erebuni

موقعیت شهر ایروان در کشور ارمنستان

ایروان موقعیت شهر ایروان در کشور ارمنستان

مختصات: شرقی′۳۱°۱۱ شمالی′۴۴°۴۰ / ۱۱٫۵۱۷غرب ۴۰٫۷۳۳جنوب / -۱۱٫۵۱۷;-۴۰٫۷۳۳

کشور  ارمنستان

بنیانگذاری ۷۸۲ (پیش از میلاد)

دولت

 - شهردار کارن کاراپتیان

مساحت

 - شهر ۲۲۷ کیلومترمربع

ارتفاع ۳٬۲۴۶ متر (۱۰٬۶۵۰ فوت)

بیشترین ارتفاع ۳٬۹۳۷ متر (۱۲٬۹۱۷ فوت)

کمترین ارتفاع ۲٬۹۵۳ متر (۹٬۶۸۸ فوت)

جمعیت (۲۰۰۹)

 - شهر ۱٬۱۱۱٬۳۰۰

 - تراکم ۴٬۸۹۵٫۶/کیلومترمربع

 - شهر وحومه ۱٬۲۴۵٬۷۰۰

منطقه زمانی UTC (یوتی‌سی ۴+)

 - تابستان (ساعت تابستانی) DST (یوتی‌سی ۵+)

کد پستی ۰۰۰۱-۰۰۹۹

پیش‌شماره تلفن ۱۰ ۳۷۴

کد ایزو ۳۱۶۶ AM.ER

زبان رسمی ارمنی

مذهب کلیسای حواریونی ارامنه

وب‌گاه www.yerevan.am

شهر ایرَوان (در ارمنی Երևան: یِرِوان) بزرگ‌ترین شهر ارمنستان و پایتخت این کشور است.

موقعیت جغرافیایی

ایروان در دامنهٔ کوه آرارات و بر کرانهٔ رود هرازدان بنا شده‌است و جمعیت آن در سال ۱۹۸۹، ۱٬۲۰۱٬۵۳۹ نفر سرشماری شده‌است. این شهر در تقسیمات کشور ارمنستان تابع هیچ استانی نیست و در واقع در مرز چهار استان کوتایک در شمال، آرارات در جنوب، آرماویر در جنوب غربی و آراگاتسوتن در شمال غربی قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا از بین ۹۰۰ متر تا ۱۳۰۰ متر می‌باشد.

شهر ایروان از مراکز مهم اصلی صنعتی، فرهنگی، و علمی منطقهٔ قفقاز است. خطوط راه آهن گسترده‌ای از این شهر منشعب شده و شهر مرکز بازرگانی فراورده‌های کشاورزی است. علاوه بر این، کارخانه‌های ایروان در زمینه فراوری فلزات، ماشین‌افزار، لوازم برقی، شیمیایی، بافندگی و غذایی فعالیت دارند.

آموزش

تسهیلات آموزشی و فرهنگی ایروان شامل هشت دانشگاه، آکادمی علوم ارمنستان، موزه‌ی دولتی و چندین کتابخانه از جمله یک مرکز بزرگ دستنویس‌ها به نام ماتناداران است. از جاذبه‌های گردشگری شهر می‌توان از کاسکاد (پلکان مشرف بر شهر)، مسجد کبود ایروان، تنها مسجد ایرانی بازمانده در شهر، بازمانده‌های یک دژ عثمانی از قرن ۱۶ میلادی، صومعه داتِو و نوراوانک قرن 13 میلادی نام برد. نام فرودگاه شهر ایروان زوارتنوتس است.

دانشگاه دولتی ایروان در سال ۱۹۱۹ پایه گذاری شد. پس از دو سال در ۱۹۲۱ دانشگاه معماری و شهرسازی ایروان در غالب یک مدرسه فنی شروع به فعالیت کرد. دانشگاه پزشکی دولتی ایروان نیز یکی از قدیمی‌ترین دانشگاههای کشور ارمنستان است که در مقاطع دکترای عمومی، تخصص‌های پزشکی و دکترای تخصصی در رشته‌های مختلف دانشجو دارد.[۱]

تاریخ

از ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، انسانها در محدوده ایروان زندگی می‌کرده‌اند. استحکامات عصر برنز شامل شنگاویت، کارمیربلور، کارمیربرد و بردادزور در این منطقه یافت شده‌اند. اکتشافات باستانشناسی قلعهٔ اورارتویی به نام اربونی را که در ۷۸۲ پیش از میلاد و بنا به امر شاه آرگیشیتیس اول بنا شده بود را نمایان ساخت که در محل ایروان فعلی و برای محافظت از حملات قفقازیان شمالی قرار داشت. کانال‌های آبیاری و مخرن آب اورارتویی نیز در این محل کشف شده‌است. قلعه تیش‌ابیانی (کارامیربلور) به دست سیت‌ها در ۵۸۵ پیش از میلاد تخریب شد.

بین سده‌های ۶ و ۴ پیش از میلاد، ایروان یکی از مراکز مهم قلمرو ساتراپ ارمنی در امپراطوری هخامنشی بود. دوره زمانی بین قرون ۴ و ۳ پیش از میلاد نیز به عصر سیاه ایروان معروف است چراکه دانش تاریخی درباره آنچه در این دوره بر ایروان گذشت در دسترس نیست. نخستین کلیسا در ایروان، کلیسای سنت پیتر و پاول در سده پنجم ساخته شد که در ۱۹۳۱ فروریخت.

در دوران عظمت اعراب، ایروان در ۶۵۸ به دست آنها افتاد. از آن زمان به مرکزی استراتژیک به عنوان گذرگاه کاروان‌های بازرگانی اروپا و هند مبدل شد. از سده هفتم به بعد نام ایروان به این شهر اطلاق شد و بین سده‌های ۹ و ۱۱ و بیش از حمله سلجوقیان، ایروان بخش امنی در پادشاهی باگراتونی بود.

ایروانایروان در ۱۳۸۷ به چنگ تیمور درآمد و به تاراج رفت. شهر به عنوان مرکز اجرایی ایلخانیان درآمد، و به لحاظ اهمیت استراتژیک خود در طی قرن‌ها، بارها میان عثمانی‌ها و ایرانیان رد و بدل شد. در اوج جنگ‌های میان ایران و عثمانی در ۱۵۱۳ تا ۱۷۳۷، شهر ۱۴ بار دست به دست شد. در دوران شاه عباس اول و در ۱۶۰۴، ده‌ها هزار ارمنی به ایران کوچانده شدند. نخستین نتایج این کوچ‌ها این بود که درصد مسلمین ساکن در این شهر به ۸۰ درصد رسید در حالیکه جمعیت ارمنیان محلی باقی‌مانده در سرزمین به ۲۰ درصد هم نمی‌رسید.

شاردن، جهانگرد فرانسوی، از ایروان بازدید کرد و در کتابش، شرحی از این شهر را ذکر کرده‌است. در ۷ ژوئن ۱۶۷۹ یک زلزله مهیب شهر را به خاک نشانید.

در طی جنگ ایران و روس، و در تاریخ ۱ اکتبر ۱۸۲۷ شهر ایروان به دست ارتش روس (تحت ریاست ایوان پاسکویچ) افتاد و در ۱۸۲۸ و بر اساس عهدنامه ترکمنچای رسماً از تسلط ایرانیان خارج شد.[۲]

حاج سیاح در سفرنامه خود می‌نویسد: «شهری است در نهایت پاکیزگی. روی بازارها نپوشیده. میدان بسیار وسیع. باغچه‌های متعدد به اطراف میدان که برای تفرج مردم ساخته‌اند... روانه قلعه شدم خندق و باره بسیار محکم. داخل شده نزدیکی مسجدی بسیار خوبی بود. در آن قلعه چند سربازخانه برای سربازان و مجلسی برای مقصرین بود. از آنجا گذشتم گفتند جای سیاحت باغ حسن خان است، روانه گشتم باغی دیدم در نهایت صفا و طراوت. در وسط آن کلاه فرنگی به وضع ایران داشت...»[۳]

شاعران ایرانی اهل ایروان

از شاعران پارسی‌گوی این شهر می‌توان به این شاعران اشاره کرد[۳]:

آشفته ایروانی، آشوب ایروانی، بیدل ایروانی، چشمه ایروانی، حجت ایروانی، حریف ایروانی، دلیل ایروانی، شاکر ایروانی، شهاب ایروانی، فخری ایروانی، قابل ایروانی، قدسی ایروانی، ناظم ایروانی

فهرست دانشگاه‌های ارمنستان

دانشگاه دولتی ایروان

دانشگاه معماری و شهرسازی ایروان

کنسرواتور موسیقی

آکادمی علوم هنر ایروان

آکادمی علوم ارمنستان

دانشگاه اتحادیه اروپا ارمنستان

دانشگاه فرانسوی ایروان

دانشگاه آمریکایی ارمنستان

دانشگاه پلی تکنیک ارمنستان

دانشگاه کشاورزی

دانشگاه پزشکی ایروان

دانشگاه زبان‌های خارجی

دپارتمان ایران‌شناسی و شرق شناسی

منابع

1.↑ ایستگاه

2.↑ گردشگر - تاریخچه شهر ایروان

3.↑ ۳٫۰ ۳٫۱ آذرپادگان

]http://www.armenia-ac.com