روزهء ارامنه
گارگین فتائی
هم اکنون در ماه مبارک رمضان هستیم و مسلمانان سراسر جهان در این ماه به منظور نزدیکی به خداوند روزه می گیرند . در اینجا اطلاعاتی در مورد روزهء ارامنه و چگونگی ، انواع و زمان آنها ارائه می گردد
به طور کلی روزهء ارامنه بر دو نوع است
1: پاس ( به ارمنیպասو به انگلیسی pas )
پاس یا پاهک ( به ارمنیպահքو به انگلیسی pahk ) به معنای نگهداری و پرهیز است زیرا ر این نوع روزه ، شخص روزه دار از خوردن برخی از خوراکیها پرهیز می کنند و نه همهء آنها در واقع در این نوع از روزه ، روزه داران نباید غذاهای گوشتی و تهیه شده از شیر و تخم مرغ را بخورند و عمدتاً غذاهای مورد استفاده ، خوراکیهای گیاهی می باشند . لذا به نظر می رسد که بهترین ترجمه برای آن ، روزهء پرهیز باشد . این نوع روزه ، خود دارای انواعی است
الف روزهء بزرگ
مِتس پاس به ارمنیմէծպաս به انگلیسی mets pas )بزرگ ترین روزهء ارمنیان است که فاصلهء زمانی آن از زمان جشن بارِگِندان baregendan ( معادل جشن برغندان در ایران باستان ) تا یک روز قبل از عید پاک است و حدود 48 روز ( هفت هفته ) طول می کشد . زمان دقیق آن از دوشنبهء بعد از جشن برغندان تا شنبهء بزرگ قبل از عید پاک است . از آن جائی که زمان عید پاک بین ماههای فروردین و اردیبهشت متغیر است لذا نمی توان زمان کاملاً ثابتی برای این روزه تعیین کرد ولی زمان نسبی آن را می توان بین اسفند تا فروردین دانست . این روزه از جانب حواریون مسیح وضع شده است که البته گفته می شود که ریشه در روزهء چهل روزهء مسیح دارد و فلسفهء آن بیشتر سلامت کامل روح و جسم است . به این روزه کاراسنورداکان karasnordakan به معنای چهل روزه هم گفته می شود .
ب: روزه یا پرهیز یک روزه
بنابر دستور حواریون ، این روزه در روزهای یک شنبه و آدینه باید باشد
ج: آراجاوِراتس arajaverats
به معنای روزهء پیش درآمد است . این روزه از سوی گریگور روشنگر تعیین شده و مدت آن پنج روز است .
د: شاباتاپاهک shabatapahk
شابات ، ریشه در سبت عبری داشته و به معنای روز شنبه و نیز هفته است . این روزه یک روزهء یک هفته ای منتسب به گریگور روشنگر و دو تن از قدیسین است .
ه: ناواگادیاتس navagadiats
این روزه میان پنج عید مهم کلیسای ارمنی واقع شده و زمانهای آن چهار و هشت و یک و پنج روز است .
2: ծոմ ( tsom )
این روزه به فارسی معادل صوم است که ریشه در واژهء عبری صوم به معنای روزه دارد . این روزه تا حدی شبیه روزه در اسلام است . در این نوع روزه ، روزه داران از غذای ظهر تا ناهار ظهر روز بعد لب به خوراک و آشامیدنی نمی زنند بنابراین مدت آن بیست و چهار ساعت است و روزه دار ، هر وقت از سال که بخواهد می تواند آن را بگیرد . این نوع از روزه معمولاً به منظور اتخاذ تصمیمات مهم و در پیشگاه خداوند و عهد با او گرفته می شود ویا اینکه شخص گناهکار ، به منظور جلب بخشش خداوند ، این نوع روزه را می گیرد .
البته روزه در کلیسای حواری ارمنی ، اختیاری است .
منابع
1: کلیساهای ارامنهء ایران – ادیک باغداساریان – ناشر مولف – چاپ نخست 1380
2: شوقاردزاک ( نورافشان) – اسقف اعظم فقید آرداک مانوکیان – انتشارات شورای خلیفه گری ارامنه تهران - جلد اول – چاپ 2009 ( به زبان ارمنی )