تجزیه و تحلیل مزمور ۵۶
گارگین فتائی
کتاب مزامیر که به زبور داوود هم معروف است بلندترین بخش کتاب مقدس است که مورد تائید سه دین بزرگ یهود و مسیحیت و اسلام است.
مزمور به معنی سرود و یا آواز روحانی است که در ستایش خداوند خوانده می شود و معمولا همراه با آلات موسیقی است.
در کتاب مقدس صد و پنجاه مزمور وجود دارد که بیشتر آنها سروده حضرت داوود بوده برای همین معروف به زبور داوود است.
حضرت داوود این مزمایر را با چنگ خود می نواخته است .
داوود نبی در این مزامیر به ستایش جانانه و نیکو از خداوند می پردازد .
این مزامیر همیشه برای مسیحیان و ارامنه دارای قدرت فوق طبیعی بوده اند به گونه ای که ارامنه همواره در کتاب های دعا و ادعیه کلیسایی از آنها در سورده های خود استفاده می کنند
در اینجا به تجزیه و تحلیل آیه به آیهء این مزمور پرداخته می شود
ابتدا کل این مزمور آورده می شود
۱ای خدا بر من رحم فرما، زیرا كه انسان‌مرا به شدت تعاقب می‌كند. تمامی روز جنگ كرده، مرا اذیت می‌نماید.
۲خصمانم تمامی روز مرا به شدت تعاقب می‌كنند. زیرا كه بسیاری با تكبر با من می‌جنگند.
۳هنگامی كه ترسان شوم، من بر تو توكّل خواهم داشت. ۴در خدا كلام او را خواهم ستود. بر خدا توكّل كرده، نخواهم ترسید. انسان به من چه می‌تواند كرد؟
۵هر روزه سخنان مرا منحرف می‌سازند. همه فكرهای ایشان دربارة من برشرارت است.
۶ایشان جمع شده، كمین می‌سازند. بر قدمهای من چشم دارند زیرا قصد جان من دارند.
۷آیا ایشان به سبب شرارت خود نجات خواهند یافت؟ ای خدا امّت‌ها را در غضب خویش بینداز.
۸تو آوارگیهای مرا تقریر كرده‌ای. اشكهایم را در مشك خود بگذار. آیا این در دفتر تو نیست؟
۹آنگاه در روزی كه تو را بخوانم دشمنانم روخواهند گردانید. این را می‌دانم زیرا خدا با من است.
۱۰در خدا كلام او را خواهم ستود. در خداوند كلام او را خواهم ستود.
۱۱بر خدا توكّل دارم پس نخواهم ترسید. آدمیان به من چه می‌توانند كرد؟
۱۲ای خدا نذرهای تو بر من‌است. قربانی‌های حمد را نزد تو خواهم گذرانید.
۱۳زیرا كه جانم را از موت رهانیده‌ای. آیا پایهایم را نیز از لغزیدن نگاه نخواهی داشت تا در نور زندگان به حضور خدا سالك باشم؟
حال تجزیه و تحلیل آیه به آیه این مزمور
۱ای خدا بر من رحم فرما، زیرا كه انسان‌مرا به شدت تعاقب می‌كند. تمامی روز جنگ كرده، مرا اذیت می‌نماید.
از این آیه چنین استنباط می شود که انسان از هم نوع خود رحم نمی بینید و همواره اعمال هم نوعش یر ضد اوست
این ستیز و ناسازگاری و مزاحمت نه مقطعی بلکه بر طبق این آیه به صورت دائمی و همیشگی بوده است .
لذا انسان ، رحم را نه در همنوعش بلکه در خداوند می جوید و از وی درخواست مرحمت می نماید .
در واقع انسان در اینجا خداوند را منبع لایزال رحمت معرفی می کند.
در قرآن هم خداوند با صفات رحمان و رحیم معرفی شده است.
۲خصمانم تمامی روز مرا به شدت تعاقب می‌كنند. زیرا كه بسیاری با تكبر با من می‌جنگند.
این ایه علاوه بر تاکید بر سخنان آیه قبل در اصل بر یک امر مذموم و ناپسند اشاره دارد و آن چیزی نیست جز تکبر و غرور که بزرگ ترین گناه کبیره در مسیحیت است .
این بدین معنی است که علت عمدهء نزاع و خصومت و ستیز انسانها با هم تکبر و غرور بوده است .
۳هنگامی كه ترسان شوم، من بر تو توكّل خواهم داشت.
همیشه و همواره هنگام ترس ، انسیان برخداوند تکیه کرده است و این خداوند بوده است که انسان در پناه وی خود را ایمن از ترس دیده است.
اما چه خوب میشد که انسان نه تنها هنگام ترس و نیاز بلکه در تمامی مواقع و بویژه در موقعی که نیازهای مادی و روحی ندارد به خداوند پناه آورده و او را سپاس گوید زیرا در این گونه مواقع است که معلوم می شود که آیا انسان واقعاً به خاطر نیاز به خداوند به او پناه آورده یا به خاطر عشق به او.
۴در خدا كلام او را خواهم ستود. بر خدا توكّل كرده، نخواهم ترسید. انسان به من چه می‌تواند كرد؟
۱۱بر خدا توكّل دارم پس نخواهم ترسید. آدمیان به من چه می‌توانند كرد؟
۱۰در خدا كلام او را خواهم ستود. در خداوند كلام او را خواهم ستود.
قسمتی از آیه چهارم و کل آیهء یازدهم هم تاکید سخن آیه قبل در مورد پناه جستن به خداوند هنگام ترس است اما در ادامه می گوید
انسان به من چه می تواند کرد؟
یعنی توکل بر خداوند باعث می شود که هم نوع انسان نتواند عمل خصمانه و نیات پلیدش را بر انسان اعمال کند و در واقع توکل بر خداوند بسان یک حصار محکم در برابر این خصومتها و کینه توزیهاست.
بخش اول آیه می گوید
در خدا کلام او را خواهم ستود
یعنی باید ابتدا با خداوند زندگی کرد بعد کلام او را ستود و اگر در راه خدا زندگی نکنیم و کلام وی را بستائیم این ستایش ما به هیچ دردی نخواهد خورد .
آیا دهم هم چیزی نیست جز تاکید همین سخن
۵هر روزه سخنان مرا منحرف می‌سازند. همه فكرهای ایشان دربارة من برشرارت است.
در اینجا انسان باز از اعمال پلید هم نوع خود نزد خداوند شکایت می کند
علاوه بر این اصل مهمی را مطرح می سازد
هر روزه سخنان مرا منحرف می سازند
همیشه باید مواظب بود که کسی از حرف ها و سخنان ما برداشت دیگری نکند و یا برداشتی که به نفع خودش است و آن را طوری منحرف سازد که باعث بدنامی ما شده و در نهایت این تعبیر و تفسیر تنها به سود وی باشد .
به همین خاطر باید در سخن گفتن نهایت دقت و احتیاط را به کار ببریم.
انحراف سخن نه تنها از طرف هم نوع انسان بر انسان دیگر بلکه از سوی انسانها نسبت به کلام خداوند و از آیات کتاب های مقدس نیز صورت می گیرد.
بوده اند افراد روحانی نما و ریاکاری که همواره از آیات تورات به نفع خودشان تعبیر کرده اند و مسیح همواره در برابر آنها می ایستاد.
همچنین افرادی که آیات انجیل را به نفع خود تفسیر کردند و از انجیل برای مقاصد دنیوی استفاده کردند که نمونه بارز آن فروش زمین در آن دنیا توسط رم بود که مارتین لوتر مقابل آن ایستاد.
و یا تعابیر نادرستی که گروه های افراطی اسلامی از آیات قرآن در جهت برقراری قدرت خودشان در دنیا دارند نظبر تعبیر خشک و بی روح طالبان و یا وهابیون از آیات قرآن.
۶ایشان جمع شده، كمین می‌سازند. بر قدمهای من چشم دارند زیرا قصد جان من دارند.
در این ایه انسان احساس خطر می کند و این احساس را بسیار نزدیک به خود حس می کند . این احساس خطر آنقدر زیاد است که حس می کند هم نوعش حتی قدمهای او را هم برای ضربه زدن به اومی شمارد
۷آیا ایشان به سبب شرارت خود نجات خواهند یافت؟ ای خدا امّت‌ها را در غضب خویش بینداز.
در این آیه با حالت استفهام از خداوند می پرسد
آیا ایشان به سبب شرارت خود نجات خواهند یافت
این نشان می دهد که شرارت ، مانعی عمده در راه نجات انسانها و امت هاست .
بنابراین از خداوند می خواهد که امتها را در همان غضبی که علیه او به راه انداحته اند بیاندازد.
۸تو آوارگیهای مرا تقریر كرده‌ای. اشكهایم را در مشك خود بگذار. آیا این در دفتر تو نیست؟
از این آیه چنین استنباط می شود که خداوند تمامی مصائب انسان را در نظر گرفتهو به خاطر دارد و نمی گذارد حقی از کسی ضایع گردد.
در واقع خداوند بسان کاتبی در نظر گرفته شده که تمامی اعمال و مصائب انسان را دردفترش ثبت می کند و همه اشکهای وی رامی شمارد.
۹آنگاه در روزی كه تو را بخوانم دشمنانم روخواهند گردانید. این را می‌دانم زیرا خدا با من است.
در این آیه انسان مطمئن است و باور دارد که خداوند او را در برابر دشمنانش حفظ خواهد کرد و البته می داند اگر با خدا زندگی کند خدا نیز با وی خواهد بود .
۱۲ای خدا نذرهای تو بر من‌است. قربانی‌های حمد را نزد تو خواهم گذرانید.
در این آیه تاکید بر نذر برای خدا و لزوم ادای آن از طرف انسان دارد و اینکه انسان متعهد می شود که قربانی ها را نه در پای بتها و غیر خداوند بلکه در نزد وی به جا آورد
۱۳زیرا كه جانم را از موت رهانیده‌ای. آیا پایهایم را نیز از لغزیدن نگاه نخواهی داشت تا در نور زندگان به حضور خدا سالك باشم؟
در اینجا انسان بر رهانیدن خود از چنگال مرگ از سوی خداوند تاکبد دارد و از این کار بزرگ از خداوند حمد و سپاس گفته و می گوبد : خداوندی که مرا بارها از چنگال مرگ رهاینده آیا نمی تواند مرا از لغزشهای دنیوی مصون بدارد ؟
انسان از این نعمت زندگی و در واقع به خاطر قدردانی از این کار خداوند می خواهد در بین زندگان راه خداوند را بپیماید تا همیشه و همواره از لغزشها مصون بوده و از چنگال مرگ و بویژه مرگ روحانی در امان بماند .