مراسم عید پاکԶատիկدر نزد ارامنه
گارگین فتائی
.
امسال در هفتم و هشتم فروردین برابربا بیست و ششم و بیست و هفتم مارچ در بعد از ظهر شنبه و نیز صبح یک شنبه در کلیساهای ارمنی مراسم ویژهء عید پاک برگزار می شود .
کلمهء پاک ریشه در پِسَح یا فصح یهودی دارد و کلمات پاساژ فرانسوی و پسیج passage انگلیسی هم با آن هم ریشه هستند که همگی ریشه در کلمه پس pass به معنی عبور کردن دارد .
در واقع عید پاک مسیحیان همواره با جشن پسح یا فصح یهوئدیان مصادف می گردد . در زبان انگلیسی هم به عید فسح یهودیان « پس آور» pass over گفته می شود .علت اینکه پسح به معنی عبور است این است که مصادف است با خروج یهودیان و بنی اسرائیل از مصر به خاطر ظلم های متعدد فرعون به رهبری موسی که یهودیان را از سرزمین مصر عبور داد به همین دلیل یهودیان ، این روز را جشن گرفته و به یاد آن روز ، نان فطیر می خورند .
در مورد مسیحیان ، مسیح پس از مصلوب شدن در روز سوم یک شنبه بر طبق روایات اناجیل ، از قبر قیام نموده و از مردگان برخواست .
در واقع عید پاک نیز در نزد مسیحیان ، نوعی جشن عبور است منتهی به جای عبور مادی و زمینی به معنای عبور از ماده به سمت آسمان و از دنیا به سمت ملکوت است . در اصل مسیح با رستاخیز خود از عهد عتیق که عهدی مادی و زمینی بود به عهد جدیدی که عهدی معنوی و آسمانی است عبور نمود .
در کلیساهای ارمنی در بعد از ظهر شنبه مراسم عشاء ربانی توسط کشیش انجام می شود که یادآور شام آخر مسیح و حواریون است
سپس مراسم اعتراف دسته جمعی توسط خادم کلیسا صورت می گردد به این معنی که خادم کلیسا طی نوشتهء مخصوصی می خواند که
"من اعتراف می کنم که در امسال گناهان گوناگونی را مرتکب شده ام "
و از خداوند طلب بخشش می کنم و حضار نیز می گویندմեղա եմ Աստծո
به انگلیسی meghayem Asdtso یعنی
" من در برابر خداوند گناهکارم"
و در نهایت کشیش روبه حضار نموده و می گوید
Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց
Christos hariav I merelots
"عیسی مسیح با مرگ خود رستاخیز نمود"
و حضار نیز می گویند
օրհնյալ է յարությունը Քրիստոսի
orhnial e harutiune Christosi
"متبارک باد رستاخیز عیسی مسیح"
در نزد ارامنه رسم است که در ایام عید پاک نوعی کیک موسوم به پاسکا به ارمنیպասկա به انگلیسی paska در خالنه ها می گذارند که آن را از قنادیها خریداری می نمایند و یا اینکه خود آن را درست می کنند . این کیک به صورت استوانه ای و حالت گنبدی شکل داشته و مواد اصلی آن پرتغال و تخم مرغ است . بر بالای این استوانه گنبدی شکل ، صلیبی از کائوچو قرار می دهند و دور کیک را تخم مرغ می چینند . واژه پاسکا یک واژه روسی است و آن هم به معنای عبور است . در واقع کبک پاسکا نیز یاد آور عبور مسیح از دنیا به آسمان است زیرا حالت استوانه ای آن یاد آور کوه جلجتا و صلیب روی آن یاد آور مصلوب شدن مسیح در پای این کوه می باشد
نمونه ای از کیک پاسکا
در بعد از ظهر شنبه ، پرده محراب کلیسا کنار زده شده و روزه داران که مدت هفت هفته روزه گرفته اند روزه خود را باز می کنند .
در شب شنبه خانواده های ارمنی دور هم جمع می شوند و در موقع شام از نان مقدس که از کلیسا گرفته اند و در واقع نوعی نان فطیر موسوم به نشخارک به ارمنیնշխարքبه انگلیسیnshkhark است می خورند که یاد آور شام آخر مسیح است .
نان فطیر موسوم به نشخارک
ویژه عید پاک
که قبل از اینکه وارد منازل ارامنه گردد
از سوی مرجع روحانی متبرک می گردد
سایر غذاها نیز در آن شب وجود دارد که البته رسم است که حتماً دو غذای کوکو سبزی و ماهی حتماً در سفره باشد .
در صبح یک شنبه مردم زیادی به کلیسا آمده و به شادمانی این روز تخم مرغهایی را که رنگ کرده اند با خود به کلیسا آورده و با هم به تخم مرغ بازی می پردازند .
در روزهای بعد کشیش با همراه خود در حالی که صلیبی در یک دست و انجیلی در دست دیگر دارد وارد منازل ارامنه شده و در طی دعای مخصوصی خانه ، ساکنین خانه و نان و نمک و آب خانه را برکت می دهد که به این مراسم دناورهنک به ارمنیտնօրհնէք و به انگلیسی dnorhnek به معنی تقدیس و تبرک خانه گویند.
نمونه ای از مراسم دناورهنکdnorhnekبعد از عید پاک
عید پاک را به ارمنی زادیکզատիկبه انگلیسی zadik گویند
عید پاک
و رستاخیز مسیح از مردگان را
به مسیحیان
و همه جهانیان
تبریک می گویم
Շնորհաւոր զադիկ և Քրիստոսի յարությունը
