پیامد های حاصل از نسل کشی برای ارمنیان و ارمنستان

پیامد های حاصل از نسل کشی برای ارمنیان و ارمنستان

ایساک یونانسیان، پژوهشگر مسایل قفقاز و ترکیه

.

http://alikonline.ir/fa/fa/news/armenians/item/1741-پ

یامد-های-حاصل-از-نسل-کشی-برای-ارمنیان-و-ارمنستان

.

در کنار وقوع نسل کشی ارمنیان در امپراتوری عثمانی، که ارمنیان از آن به عنوان نخستین نسل کشی قرن بیستم یاد می کنند، مباحثی نیز مطرح بوده که در گذشته کمتر به آن ها پرداخته شده است. این مباحث را می توان تحت عنوان پیامدهای حاصل از نسل کشی بر ارمنیان و ارمنستان بررسی کرد. پیامدهایی که با گذشت بیش از یکصد سال هنوز حل نشده باقی مانده و امروز ارمنیان در کنار فعالیت های خود مبنی بر شناسایی رسمی نسل کشی از سوی دولت ترکیه به دنبال این خواسته ها و جبران خسارات حاصل از این پیامد ها نیز می باشند. در ذیل و با هفت پرده به این پیامدها خواهم پرداخت.

پرده اول:

نابودی یک نسل از بهترین متفکرین، نویسندگان، شعرا و روشنفکران ارمنی

اولین حلقه از کشتارهای ارمنیان در امپراتوری عثمانی با دستگیری و اعدام حدود 600 نفر و یا به عبارتی 1250 نفر از رهبران، نویسندگان، موسیقیدانان، اندیشمندان، شعرا و سیاست مداران ارمنی در شب 23 آوریل 1915، در استانبول آغاز شد، این موضوع علاوه بر آن که جامعه ارمنیان را از رهبران و پشتیبانان معنوی خود تهی کرد، بلکه باعث شد تا یک نسل از بهترین شعرا، موسیقیدانان، متفکران و نویسندگان ارمنی نیز از بین بروند.

پرده دوم:

کاهش جمعیت ارمنیان در سرزمین های ارمنستان غربی.

مورخان ارمنی و اروپایی بر اساس آمارهای رسمی حکومت عثمانی و داده های ثبت شده در کلیساهای ترکیه که تولد، ازدواج و مرگ را در جامعه ارمنی ثبت می کردند، جمعیت ارمنیان امپراتوری عثمانی را تا قبل از سال 1915م.، 000/600/2 نفر ذکر می کنند. در حالی که پس از سال 1923م.، این رقم به 60000 نفر کاهش یافته است. از این رو ارمنیان معتقدند بیش از 5/1 میلیون نفر در جریان نسل کشی کشته و بیش از 000/600 هزار نفر نیز مجبور به مهاجرت شده اند، این در حالیست که مورخان ترک ارقامی بسیار پایین تر از آن را ارایه می کنند.

در سال 2008 م. مراد بَردَک چی، مورخ و روزنامه نگار تُرک، بخش هایی از مدارک شخصی طلعت پاشا، یکی از اصلی ترین عاملان کشتار و نسل کشی ارمنيان در امپراتوری عثمانی را منتشر کرد.این گزارش که به دستور طلعت پاشا تهیه شده بود، نزد همسر وی بوده و تنها چند ماه پیش از فوت او در سال 1982م. از وی گرفته شده.

طلعت گزارش های روزانه ای را در خصوص وضعیت ارمنیان در مراحل مختلف تبعید و هم چنین کسانی که مورد مجازات های دیگری قرار می گرفتند، دریافت می کرده است.

بر اساس آماری که طلعت پاشا در یادداشت های روزانه خود نوشته، 1,150,000 ارمنی بین سالهای 1915تا 1917م. در امپراتوری عثمانی ناپدید شده اند.این رقم شامل بیش از صدهزار نفر از ارمنیانی است که در سال 1915م. از امپراتوری عثمانی فرار کردند و اکثراً به دلیل قحطی یا بیماری در طول مسیر کشته شدند. ولی شامل ده ها هزار زنان و کودکان ارمنی ای نیست که جذب خانواده های مسلمان شدند و یا برای هم گون سازی در یتیم خانه های دولتی نگهداری شدند.

گزارش طلعت در سال 1917م. نشان می دهد تنها صد هزار ارمنی از برنامه به اصطلاح جابه جایی محل سکونتشان جان سالم به در بردند. بر اساس گزارش طلعت، در نسل کشی ارمنیان، اکثر ارمنیانی که در قلمرو عثمانی زندگی می کردند، بین سال های 1915 تا 1917م. کشته شدند و یا در ایالات مختلف عثمانی، به منظور هم گون شدن با ساکنین آن مناطق، پراکنده شدند.

 پرده سوم:

تصاحب کامل سرزمین ارمنستان غربی

در سال 1920م.، هنگامی که معاهده سِور به امضاء متفقین (روسیه، بریتانیا و فرانسه) از یکطرف و ترکیه عثمانی از طرف دیگر رسید مقرر شد تا یک جمهوری مستقل ارمنی در ناحیه آناتولی شرقی ایجاد شود. طبق ماده 88 معاهده سِور ترکیه می بایست ناحیه آناتولی شرقی یا شش ولایت ارمنی نشین ترکیه را تخلیه و استقلال جمهوری ارمنستان مستقل را به رسمیت می شناخت. اما با خروج نیروهای روسیه از ترکیه و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی که ارمنستان شرقی نیز استقلال خود را از دست داد مفاد این معاهده هرگز اجرا نشد و تا کنون ارمنستان غربی تحت حاکمیت ترکیه و با عناوینی چون مناطق کرد نشین یا آناتولی شرقی نامیده می شود.

 پرده چهارم:

مصادره اموال و دارایی های ارمنیان

با یک برآورد ساده که در سال 1921 م. و در جریان کنفرانس صلح پاریس صورت گرفت مشخص شد که بسیاری از ابنیه های تاریخی، فرهنگی، مدارس، منازل مسکونی، کارخانجات و شرکت های متعلق به ارمنیان با ارزش تقریبی 326 میلیارد دلار امروز مصادره شده است. شاید جالب باشد تا بدانید در این لیست اماکن و اراضی چون کاخ ریاست جمهوری قبلی ترکیه، پایگاه هوایی اینجرلیک، فرودگاه شهر باسمان ترکیه، استادیوم ورزشی بشیکتاش و اراضی میدان تقسیم استانبول و پارک گزی، که در گذشته گورستان تاریخی ارمنیان بوده است به چشم می خورد.

در این خصوص برخی مورخین معروف ترک نظیر سعید چتین اوغلو، محمد پولاتِل و دکتر اوغور اومیت اونگور معتقدند که اقتصاد امروز ترکیه بر پایه اموال و دارایی هایی استوار شده که به زور از ارمنیان گرفته اند. همچنین سعید چتین اغلو معتقد است که 35 درصد ثروت ملی ترکیه کنونی، متعلق به اموال و دارایی های مصادره شده ارمنیان می باشد و این اموال بارها دولت های قبلی ترکیه را از ورشکستگی مالی نجات داده است، وی می گوید:

مدارک مالی موجود در وزارت دارایی ترکیه، نشان می دهد، در سال 1929 م. به دنبال رکود جهانی اقتصاد، دولت ترکیه برخلاف سایر کشورها افزایش بودجه ای تا 300 هزار لیر داشته است، که از راه مصادره اموال و دارایی های ارمنیان بدست آمده بود.

 پرده پنجم:

انتقال اجباری کودکان یتیم شده به خانواده های ترک و کرد و ترک دیانت اجباری

یکی دیگر از تبعات نسل کشی ارمنیان را می توان به بازماندگان و کودکان یتیم ارمنی اشاره کرد که پس از نسل کشی ارمنیان به خانواده های ترک و کرد فروخته شدند.

در حد فاصل سال های 1914 تا 1922 م. در جریان نسل کشی بیش از 500 هزار کودک ارمنی نیز کشته شده اند. عده ای نیز که جان سالم بدر بردند اما نتوانستند از ترکیه فرار کنند، بعنوان برده و کلفت به خانواده های ترک و کرد فروخته شدند.

بر اساس گزارش های سازمان های بین المللی حمایت از زنان و کودکان که پس از جنگ جهانی اول منتشر شده بیش از سی هزار کودک ارمنی در بازار برده فروشی معامله شده تا بعنوان نوکر در حرمسراها و کارگر بکار گرفته شوند در این خصوص زندگی نامه بیش از دو هزار دختر و پسر یتیم که بعدها توسط صلیب سرخ جهانی، انجمن های خیریه آمریکا و اروپا و سربازان متفقین، از خانه های مردم ترک و کرد و همچنین پنهان شده در جنگل ها جمع آوری و از ترکیه منتقل شدند در سازمان ملل متحد ثبت شده است.

در مجموع طبق گزارش موسسات امریکایی و اروپایی بیش از 110 هزار یتیم ارمنی از ترکیه نجات یافتند که در یتیم خانه های سوریه، لبنان، عراق و کشورهای اروپایی و امریکایی اسکان داده شدند.

در خصوص ارمنیان ترک دیانت داده شده آمار های مختلفی ارائه می شود اما مطالعه مقاله روزنامه زمان در 26 اکتبر 2006 که گفته های شیخ سعید رهبر دینی کردهای ترکیه و قهرمان مبارزات علیه مصطفی کمال آتاتورک در 1926 م.، را بر عهده داشت می توان به عمق فاجعه پی برد شیخ سعید گفته بود:

ارمنیان باقی مانده در ارمنستان غربی برای زنده ماندن و حفظ موجودیت خود راهی جز تغییر دین نداشتند و مهاجرت به سایر نقاط نیز برای آنها امکان پذیر نبوده. از این رو پس از نسل کشی بیش از پانصد روستای ارمنی واقع در ارمنستان غربی اجباراً مجبور به تغییر دین خود شده و در نتیجه از کشتارها مصون ماندند. روزنامه اکسیون چاپ استانبول در سال 2007 م.، تعداد این ارمنیان را 37000 خانوار ذکر می کند و امروز از آن ها با عناوینی چون ارمنیان پنهان، یا ارمنیان مسلمان شده یاد می شود.

پرده ششم:

تخریب و نابودی ابنیه تاریخی، فرهنگی و باستانی ملت ارمنی یا نسل کشی فرهنگی

در خصوص تخریب بناهای تاریخی نیز باید گفت طبق گزارش سازمان یونسکو از 3200 ابنیه باستانی و تاریخی متعلق به ارمنیان بیش از نیمی از آن ها تخریب شده اند با نگاهی به این گزارش می توان فهمید که در سال 1915 م.، 913 کلیسای فعال در ترکیه وجود داشت که از آن تعداد امروز 464 کلیسا کاملاً تخریب و محو شده و تعداد 252 کلیسا در حال تخریب کامل و 197 کلیسا نیز نیمه تخریب می باشد. کارشناسان امور نسل کشی معتقدند که ارمنیان علاوه بر نسل کشی فیریکی، دچار نسل کشی فرهنگی نیز شده اند.

 پرده هفتم:

تحریف تاریخ، تغییر اسامی شهرها و روستاهای باستانی ارمنستان غربی

دولت های متوالی ترکیه، بر پایه سیاست های پانتورانیستی و به منظور ادامه سیاست نسل کشی فیزیکی ملت ارمنی، شروع به تحریف و تغییر اسامی مکان ها در ارمنستان غربی کردند. حتی شاید بتوان شروع این روند را از 1878 م. و پس از عقد معاهده سان استفانو دانست. در ماده 16 این معاهده، از ارمنستان و استان های ارمنی نشین یاد شده اما پس از آن، در معاهده برلین، ماده 61، که به ارمنستان اختصاص داده شده، کلمه ارمنستان حذف و فقط نام استانهای ارمنی نشین ذکر شده است. حکومت های ترکیه به این نیز بسنده نکردند و به جای ارمنستان غربی کلمه ترکیه شرقی، آناتولی شرقی یا کردستان را رواج دادند. بدین ترتیب، در 1878 م.، حکومت ترکیه با ارسال تلگرام های محرمانه برای استاندارهای خود آنها را از کاربرد کلمه ارمنستان در مکاتبات خود منع کرد و همچنین در مطبوعات نیز استفاده از کلمه ارمنستان ممنوع شد. پیگیری این مسئله از سوی حکومت عثمانی در 1890 م. عمق بیشتری یافت، زمانی که حکومت های ترک در صدد برنامه ریزی کشتار و نسل کشی ملت ارمنی بودند.

در تاریخ 1912-1914 م.، زمانی که بر پایه مذاکرات روسیه و حکومت ترکیه قرار است اصلاحاتی در ارمنستان غربی صورت پذیرد، مجدداً به چنین مسئله ای بر می خوریم به طوری که در 26 ژانویه 1914 م.، در توافق نامه ای که بین روسیه و حکومت ترکیه به امضا می رسد و در اثر فشار حکومت ترک های جوان به روسیه، کلمه آناتولی شرقی جایگزین کلمه ارمنستان می شود.

دولت ترک های جوان پس از نسل کشی ارمنیان، در 1915 م.، اقدام به از بین بردن تمامی آثاری که از ارمنیان در دوران های مختلف تاریخی در این منطقه به وجود آمده کردند. از جمله این اقدامات تغییر اسامی اراضی اشغالی از ارمنی به ترکی است به نحوی که اسامی ارمنی یپراد، آرازانی، بِرکری، گُوگُووید، آرارات، به: کارا سو، موراد سو، مالازگیرد، بایازید و آغری داغ تغییر داده شده است.