نیویورک تایمز نقشه هایی منتشر کرده که عصبانیت ترکیه را به همراه داشته است
نویسنده: ایساک یونانسیان
منبع: خبرگزاری نیوز.ام
.
.http://alikonline.ir/fa/fa/news/armenians/item/1792-
نیویورک-تایمز-نقشه-هایی-منتشر-کرده-که-عصبانیت-ترکیه-را-به-همراه-داشته-است
.
روزنامه نیویورک تایمز در آستانه صدمین سالگرد امضای توافق نامه سایکس پیکو مقاله و نقشه هایی منتشر کرده است که باعث عصبانیت ترکیه شده است. زیرا در این نقشه ها ترکیه تجزیه شده و ارمنستان بزرگ نیز با مرزهای تاریخی خود ترسیم شده است.
توافق نامه سایکس پیکو
قرار داد امضاء شده ما بین بریتانیا و فرانسه که به قرار داد سایکس پیکو مشهور است. این موافقت نامه، توافقی سری میان بریتانیای کبیر و فرانسه بود که در ماه مه ۱۹۱۶در خلال جنگ جهانی اول و با رضایت روسیه برای تقسیم امپراتوری عثمانی منعقد شد. این توافق نامه به تقسیم سوریه، عراق، لبنان و فلسطین میان فرانسه و بریتانیا منجر شد. این مناطق قبل از آن تحت کنترل ترک های عثمانی بودند. این توافق نامه نامش را از سر مارک سایکس بریتانیایی و فرانسوا ژرژ پیکوی فرانسوی گرفته است.
سایکس و پیکو هر دو از اشراف و نمونه «مردان عصر امپراتوری» بوده، در دستگاه امپراتوری پرورش یافته بودند. مهم تر از همه اینکه توجیه می کردند که مردم منطقه تحت حکومت امپراتوری های اروپایی زندگی بهتری خواهند داشت. هر دوی آنها هم از نزدیک با خاورمیانه آشنایی داشتند. این دو در سال دوم جنگ جهانی اول (۱۹۱۶) بر سر تجزیه امپراتوری عثمانی به توافق رسیدند، توافقی که پایه ها و پیامدهای آن تا به امروز بر این منطقه تأثیرگذار بوده است.
با طرح سایکس و پیکو، سرزمین هایی که از اوایل قرن شانزدهم تحت حکومت امپراتوری عثمانی بود میان انگلیس و فرانسه تقسیم می شد. سوریه و لبنان تحت نفوذ فرانسه و عراق، اردن شرقی و فلسطین تحت نفوذ بریتانیا قرار می گرفت. ترسیم مرزهای کشورهای عرب شمال آفریقا در شرح وظایف سایکس و پیکو نبود، اما آن منطقه هم به دو حوزه نفوذ مجزا تقسیم شده بود. مصر تحت نفوذ بریتانیا بود و فرانسه بر مغرب (متشکل از تونس، الجزایر و مراکش) مسلط بود.
توافقی پنهانی
اما نظم ژئوپلیتیک ناشی از توافق سایکس- پیکو، سه مشکل به وجود آورد. اول اینکه این طرح در خفا و بدون اطلاع اعراب تهیه شده بود و وعده اصلی بریتانیا به آنها در دهه ۱۹۱۰را نادیده می گرفت؛ بریتانیا به اعراب قول داده بود که اگر علیه عثمانی ها سر به شورش بردارند، با سقوط این امپراتوری به استقلال خواهند رسید.
بعد از اینکه وعده استقلال بعد از جنگ جهانی اول محقق نشد، و قدرت های استعماری در دهه‌های ۱۹۲۰، ۱۹۳۰و ۱۹۴۰به اعمال نفوذ شدید بر جهان عرب ادامه دادند، محور سیاست در جهان عرب (شمال آفریقا و شرق دریای مدیترانه) تدریجاً از ایجاد نظام های حکومتی مشروطه لیبرال (نظیر آنچه مصر، سوریه و عراق در دهه های نخست قرن بیستم تجربه کردند) به سوی ملی گرایی تغییر جهت داد. هدف این نوع ملی گرایی بیرون راندن استعمارگران و نظام های حاکم متکی به آنان بود. این یکی از عوامل اصلی رشد حکومت های نظامی است که از دهه ۱۹۵۰تا قیام های عربی سال ۲۰۱۱بر بسیاری از کشورهای عربی حاکم بودند.
نیویورک تایمز در این مقاله می نویسد:
جو بایدن معاون رئیس جمهور ایالات متحده امریکا اخیرا اعلامیه ای منتشر کرده است که در آن گفته تمام مشکلات جاری در منطقه خاورمیانه به علت وجود مرزهای مصنوعی می باشد. این روزنامه در ادامه می نویسد: امپریالیسم غرب بر تاریخ خاورمیانه اثرات منفی بسیاری بر جای گذاشته است.
«تجزیه کن تا حکمرانی کنی» این بود نتیجه این موافقت نامه که بوسیله آن می بایست سوریه بزرگ تحت حاکمیت فرانسه در می آمد و بعدها به دولت ها و کشورهای کوچکی با قومیت های مذهبی چون علوی ها، ترک ها و ... تقسیم می شد.
در سال ۱۹۱۹م.، وودرو ویلسون رئیس جمهور وقت امریکا هیئتی به منظور بررسی تجزیه خاورمیانه به منطقه روانه می کند، هنری کینگ و چارلز کِرِن صد ها ملاقات ترتیب می دهند تا بهترین نقشه و راه را برای این منظور تهیه کنند که در برگیرنده استقلال قومیت های مختلف منطقه باشد.
آیا این بهترین ابزار برای ترسیم مرزهای آن روزهای منطقه بود؟ کینگ و کرن پس از مطالعات فراوان به این نتیجه رسیدند که مشکلات عدیده ای در این راه وجود دارد، آن ها جلسات طولانی ای در خصوص این که آیا لبنان را یک کشور مستقل معرفی کرده و یا به عنوان یک دولت خود مختار در مرزهای سوریه ترسیم کنند برگزار کردند. همچنین آن ها به این نتیجه رسیدند که بهترین راه حل برای حل مسئله کردها قرار گرفتن دولت خود مختار کردی در مرزهای عراق و حتی ترکیه خواهد بود. آنها اطمینان داشتند که سنی ها و شیعیان می توانند در جوار یکدیگر و تحت حاکمیت عراق متحد زندگی کنند.
اما در مورد ارمنستان آن ها سرزمین پهناوری در نظر داشتند که یکسرش به دریای سیاه و سر دیگرش به دریاچه وان می رسید که همه این موارد به دلایل نامعلومی به اجرا گذاشته نشد و ما امروز شاهد این مرزهای مصنوعی در منطقه هستیم.
