پاشویان و خاواروم و روز عیادت از مردگان
یک هفته مانده به عید پاک که در واقع آخرین هفته از روزه بزرگ است و از روز یک شنبه با جشن ورود مسیح به بیت المقدس با شاخه های نخل و زیتون شروع و تا شب عید پاک به پایان می یابد در نزد ارامنه موسوم است به آواگ شابات به ارمنیԱվագշաբաթو به یونانی و لاتینΜεγάλη Εβδομάδα — Megali Evdomada),که به معنی هفته ارشد یا هفته بزرگ است که در واقع بزرگ ترین هفته از میان این هفت هفته روزه بزرگ است که در آن برای مسیح حوادث گوناگون و ناگوار و سخت و رنج آوری رخ می دهد که در نهایت منجر به عید پاک می شود
پاشویان و خاواروم و روز عیادت از مردگان
پنج شنبه سیزدهم و جمعه چهاردهم آوریل در کلیسای ارمنی رو ی هم شه مراسم برگزار می شود دو تای آن در پنج شنبه از ساعت پنج بعد از ظهر تا دوازده شب ادامه می یابد و سومی در روز جمعه بر گزار می شود
1: پاشویانոտնալւա
نام اولین مراسم موسوم به پاشویان است که آنر ا به ارمنی ووتنالواոտնալւաگویند که آوانویسی انگلیسی آن votnalva است و یادآور زمانی است که مسیح قبل از مراسم شام آخر پای شاگردان خود را می شوید و این نشان دهندهء کمال تواضع و فروتنی از سوی وی بوده است .
جریان این واقعه در انجیل یوحنا چنین آمده است.
یوحنا 3:13-17
عیسی با اینکه می دانست که پدر همه چیز را بدست او داده است و از نزد خدا امده و به جانب خدا می رود،
از شام برخاست و جامه خود را بیرون کرد و دستمالی گرفته، به کمر بست.
پس اب در لگن ریخته، شروع کرد به شستن پایهای شاگردان و خشکانیدن انها با دستمالی که بر کمر داشت.
پس چون به شمعون پطرس رسید، او به وی گفت: ای اقا تو پایهای مرا می شویی؟
عیسی در جواب وی گفت: انچه من می کنم الان تو نمی دانی، لکن بعد خواهی فهمید.
پطرس به او گفت: پایهای مرا هرگز نخواهی شست. عیسی او را جواب داد: اگر تو را نشویم تو را با من نصیبی نیست.
شمعون پطرس بدو گفت: ای اقا نه پایهای مرا و بس، بلکه دستها و سر مرا نیز.
عیسی بدو گفت: کسی که غسل یافت محتاج نیست مگر به شستن پایها، بلکه تمام او پاک است. شما پاک هستید لکن نه همه.
زیرا که تسلیم کننده خود را می دانست و از این جهت گفت: همگی شما پاک نیستید.
و چون پایهای ایشان را شست، رخت خود را گرفته، باز بنشست و بدیشان گفت: ایا فهمیدید انچه به شما کردم؟
شما مرا استاد و اقا می خوانید و خوب می گویید زیرا که چنین هستم.
پس اگر من که اقا و معلم هستم، پایهای شما را شستم، بر شما نیز واجب است که پایهای یکدیگر را بشویید.
زیرا به شما نمونه ای دادم تا چنانکه من با شما کردم، شما نیز بکنید.
امین امین به شما می گویم غلام بزرگتر از اقای خود نیست و رسول از فرستنده خود.
هرگاه این را دانستید، خوشابحال شما اگر ان را به عمل ارید
به یاد این عمل در کلیسای ارمنی مراسم خاصی برگزار می شود که در طی آن ارشد کلیسا پای کارکنان را می شوید و سپس این مراسم با خواندن ادعیه و سرودهای مذهبی ادامه می یابد.
.
2: خاوارومխաւարում
دومین مراسم به ارمنی موسوم است به خاواروم խաւարում به انگلیسی khavarum به معنای تاریکی است و یادآور دوران رنج و مصائب و شکنجه های مسیح قبل از مصلوب شدنش می باشد
در این مورد کلیسای ارمنی در ساعت ده یا یازده شب تمامی چراغهای خود را به یاد این روز تا مدتی خاموش می کند و پرده محراب کلیسا تا زمان عید پاک کشیده می شود
.
3: مرلوتزմեռելոց
سومین مراسم در روز جمعه است . این روز در تقویم ارمنی موسوم است به مِرِلوتس به ارمنیմեռելոց و به انگلیسی merelots به معنای روز عیادت از مردگان زیرا در این روز ، مسیح مصلوب شده و می میرد و به یاد همین امر در آرامگاههای ارمنی مراسمی بر پا می شود .
این روز در واقع در نزد ارامنه « روز عیادت از درگذشتگان» است همچنین در این روز یادی نیز از شهدای ارمنی حجگ تحمیلی می گردد .
مسیح در هنگام روز مصلوب شد ولی بر طبق گفته اناجیل پس از مصلوب شدنش سه ساعت آسمان تاریک شد
تاریک شدن آسمان در هنگام مصلوب شدن مسیح در اناجیل در این آیات آمده است
و از ساعت ششم تا ساعت نهم، تاریکی تمام زمین را فرو گرفت. متی 45:27
و چون ساعت ششم رسید، تا ساعت نهم تاریکی تمام زمین را فرو گرفت. مرقس 33: 15
و تخمینا از ساعت ششم تا ساعت نهم، ظلمت تمام زمین را فرا گرفت. لوقا 44:23
که در تفسیر این ساعات آمده که منظوراز آن از زمان از ظهر تا ساعت سه بعد از ظهر بوده است
بعد از این مراسم آدینهء مقدس شروع می شود
این را نیز بگویم که در زمان قدیم روز از زمان تاریک شدن شب آغاز می شده است .
