چشمه ، فیلمی ساختار شکن در سینمای ایران
حمع آوری از گارگین فتائی
سینای ایران بویژه در زمان قبل از انقلاب عمدتاً مبتنی بر سبکی بود که در نزد منتقدین فیلم و بر اثر عنوانی که هوشنگ طاهری بانی نقد فیلم در ایران بر آنها نهاده بود فیلمفارسی نام داشت .
هوشنگ طاهری عمدا عبارت فیلمفارسی را به هم جسبیده می نوشت زیرا این فیلمها هم فیلم بودند و هم فارسی ولی در عین حال نه فیلم بودند و نه فارسی
هم فیلم بودند و هم فارسی زیرا شکل فیلم داشتند و به زبان فارسی بودند.
نه فیلم بودند و نه فارسی زیرا فاقد بسیاری از معیارهای یک فیلم بوده و موضوعات آنها نیز عمدتا تقلیدی از سایر سینماها و به دوز از زندگی واقعی مردم ایران بودند.
این فیلمها دارای داستانهای عامه پسند و ساده بوده و با چاشنی رقص و آواز و زد و خورد و قهرمان بازی و مایه های عاشقانه توانسته بودند ذهن تماشاچیان ایرانی را به خود مشغول کنند.
این نوع سینما که در واقع یک سینای تجاری بود باعث شده بود که سطح سینمای ایران از سینمای غرب بسیار نازل تر و پائین تر به نظر آید و با توجه به اکران فیلمهای خوب و سطح اول و کلاسیک خارجی آن زمان به تعداد زیاد در سینماهای ایران تبعاً سینمای فارسی یارای مقاومت با این سینما را نداشت مگر از طریق جذب مخاطب با این گونه فیلمها..
اما بودند کسانی که مخالف جریان سینمای ایران و یا همان فیلمفارسی حرکت می کردند و اینها افرادی بودند که در مایه های سینمای هنری کار می کردند .
افرادی نظیر بهرام بیضایی ، ابراهیم گلستان ، فریدون رهنما ، پرویز کیمیاوی ، سهراب شهید ثالث ، عباس کیارستمی ، ساموئل خاچبکبان و غیره
اکثر فیلمهای فیلمسازان هنری دارای تم و مایه های سنگینی بودند که نیاز به تفکری عمیق تر از سوی مخاطب داشته و تماشاگر را به اندیشه وامیداشتند و البته آکنده از نمادها بوده و عمدتاً دارای موسیقی عمیق و با ارزش و صحنه های هنری و تمی مبتنی بر یک اثر ادبی خوب و عالی بودند.
در بین این فیلمها شاید بتوان گفت هیچ فیلمی به اندازه فیلم چشمه اثر آربی آوانسیان به معیار سیتنمای هنری نزدیک نیست .
این فیلم یک فیلم عمیق و سنگین و دارای تصاویر زیبا و موسیقی کلاسیک و مبتنی بر یک نوشته ادبی خوب و عالی و پراز نماد و مانند همه فیلمهای هنری یک فیلم پرابهام است که با توجه به حاکمیت سینمای تجاری در آن زمان در ایران در زمان خود چندان فهمیده نشد زیرا فراتر اززمان خود بود اما این فیلم بعدا مدام در جشنواره های بین المللی گوناگون مورد تحسین و تمجید منتقدان و سینمادوستان قرار گرفت
موضوع این فیلم دارای بن مایه های فلسفیو درحیطه عشق و عرفان است
آربی اونسیان
سازنده فیلم هنری و به یاد ماندنی چشمه
مشخصات کلی فیلم
چشمه ( ۱۳۵۱ )
كارگردان :
آربي اوانسيان
نويسنده :
آربي اوانسيان
تهیه کننده
آربي اوانسيان
بازیگران اصلی
۱– آراماييس وارطان يوسفيانس ….
۲– پرويز پورحسيني ….
۳– مهتاج نجومي ….
۴– جمشيد مشايخي ….
۵– فرامرز صديقي ….
مدت فيلم .... 90 دقيقه
كشور .... ايران
زبان .... فارسي
رنگ…. ?
صدا…. Mono
ژيلا مهرجويي .... منشي صحنه
موسیقی: آثاری از کومیتاس
کومیتاس از برجسته ترین آهنگسازان و روحانیون ارمنی در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بیستم بود که سعی فراوانی در جمع آوری آهنگهای فولکلوریک ارمنی و تدوین علمی آنها و نیز تنظیم اهنگهای مفصل کلیسایی بود
تنظیم آهنگ: لیدا بِزبِریان
پیانو: لیدا بربریان
ابوا: آوتیک هوسپیان
گروه آوازآواز
آرسن و بربریان
خورن پالیان
لوسینه زاکاریان
افکت: نوریک باغداساریان
موضوع کلی فیلم
فیلم با ایه ای از مکاشفه یوحنا در کتاب مقدس آغاز می شود
و در آن ایام ، مردم طلب موت خواهند کرد و آن را نخواهند یافت و تمنای موت خواهند داشت اما موت از ایشان خواهد گریخت
مکاشفه یوحنا7:9
مردی عاشق زنی می‌شود که همسر دوست او است و به همین جهت عشق خود را فاش نمی‌کند. زن فاسق جوانی دارد و پنهانی در خانه‌ای متروک با او دیدار می‌کند. راز مدت‌ها پوشیده می‌ماند. دوست شوهر شبی زن را می‌شناسد و به سبب درگیری اخلاقی با شوهر او خود را می‌کشد. زن جوان به وسیلهٔ زن‌های محله که به عشق او حسادت می‌ورزند رسوا می‌شود و خودکشی می‌کند.و شوهر جسدش را در حوض خانه‌ٔ متروک دفن می‌کند و فاسق زن سر به بیابان می‌گذارد.
نمایی از فیلم چشمه