فرا رسیدن روش هشاناrosh hashanahسال نوی عبری
حمع آوری از گارگین فتائی
.
امسال از دوم تا چهارم اکتبر برابر با یازدهم تا سیزدهم مهر روش هشاانا یا سال نوی یهودی است که برابر است با سال 5777
سال نوی عبری را به همه کلیمیان ایران و جهان تبریک می گویم و امیدوارم سالی پر برکت توام با صلح و دوستی پیش رو داشته باشند
تقويم عبري و آغاز شمارش ايام هفته ها از ماه (تيشري) اوايل پاييز (روش هشانا) و شمارش ماهها معمولا از ماه «نيسان» آغاز ميشود.
«روش هشانا» در كلام عبري به معني آغاز سال است و اين آغاز با مقدمه شبهاي سليحوت، شبهايي كه يهوديان جهان با ذكر، مناجات و دعا، تزكيه روح ميكنند و سحرگاه با تابش آفتاب، جهان خلقت و خالق هستي را ستايش ميگويند تعريف ميشود.
روش هشانا یا روش‌هشنه (عبری: ראש השנה به معنای سرِ سال یا رأس‌السنه)، در روز اول و دوم ماه عبری تیشری واقع میشود و عیدی است که نمود شروع سال یهودی است.
این عید بنا به معانی مختلفی که به آن داده شده به نامهای روز داوری یا روز یادبود یا روز نواختن شوفار نیز معروف است.
یوم تروآ: روز نواختن شوفار
تورات روش هشانا را با این نام معرفی میکند و آن را روز نخست از ماه هفتم تقویم توراتی می‌داند.نواختن شوفار امروزه هم مهمترین مشخصه روش هشانا به شمار می‌رود.
یوم هادین: روز داوری
در این روز تمامی مردم اسراییل مورد قضاوت خداوند قرار میگرفتند. در تمامی ماه ایلول هر روز صبح شوفار نواخته میشد تا روز روش هاشانا فرابرسد. این واژه معادل "یوم الدین"در اسلام است زیرا "ها"در عبری معادل "ال"در عربی میباشد.
یوم هزیکارون: روز یادبود
یادآوری نواختن شوفار و نیز کسانی که درگذشته‌اند و همچنین روز آفرینش جهان و آدم.
عید سال نو ابتدای ده روز توبه به شمار می‌آید.بنا به روایات یهودی این عید روز آفرینش حضرت آدم را خاطر نشان میکند، که در آن تقدیر هر موجودی در سال جدید تعیین میشود. مثل اینکه، بنا به تجسم تصویری شاعر، در این روز سرنوشت او در کتابی که در حضور پرودگار عالم داور تمام زمین گذاشته شده نوشته و مهر میشود. خداوند در این روز، زندگیِ سالِ جدیدِ جامعه و افراد را بر اساس اعمال سال گذشتهٔ آنها تعیین می‌نماید. از این رو برای کلیمیان، دو روز روش‌هشانا تعطیل کامل مقرر شده است و آنان با حضور در کنیساها و اجرای مراسم ویژه، سرنوشت نیک و سعادتمندانه را از خداوند تقاضا می‌کنند.
غذاهای جشن
در شب این عید مرسوم است خوراک‌های مخصوصی که جنبه نمادین(از نظر معنای عبری) دارد می‌خورند.
عسل: طبق رسوم سیبی را درون عسل می‌زنند و این دعا را می‌خوانند:
יהי רצון שתתחדש עלינו שנה טובה ומתוקה بادا رضایت از حضور تو ای خداوند خالق ما که سال خوب و شیرینی برای ما برگردانی.
سیب: میوه پاییزی گرد، نماد گردش سال است.
نان خالا: در اشکال مختلف و بخصوص شکل گرد و گاه به شکل نردبان، با این امید که نیایشها به کمک آن به آسمان برسد.
ماهی: به خاطر سرعتشان در تکثیر و تولید مثل. طبق رسم سر ماهی را می‌خورند تا همیشه در سر باشند و نه ته.
انار که طبق سنت یهودی ۶۱۳دانه دارد درست به اندازه شمار بخش‌های تورات.
انار می‌خورند تا مثل دانه‌های انار، مملو از صواب باشند. (یعنی همواره برای اطاعت از احکام و اجرای اوامر الهی آماده باشند.)
مربا: مربای میوه‌های گوناگون را می‌چشند و می‌خورند به خاطر شیرینی آن و نیز بابت برکاتی که در نهاد میوه‌های متفاوت قرار دارد.
کدو: با خوردن کدو از درگاه خداوند خواستارند که اگر تقدیرِ بدی صادر شده، آنرا نابود کرده و شایستگی اعمال نیکِشان به درگاه خدا اعلام گردد.
لوبیا: لوبیا می‌خورند تا سعادت و موفقیت‌های‌شان افزایش یابند، تا همواره مشغول کارهای نیک باشند.
گوشت کله بره: گوشت کله بره می‌خورند تا بزرگ و سردار باشند و زیردست دشمنان و کافران نگردند و جان نثاریِ اسحق فرزند ابراهیم را بخاطر بیاورند.
چغندر: چغندر می‌خورند که دشمنان و همه بدخواهان پیروان مکتب توحید از این جهان معدوم گردند.
شُش (ریه): شش می‌خورند تا گناهانشان، مثل ریه (شش) سبک وزن باشند.
روش‌هشانا با آيين خاص خود همراه با نواختن «شوفار» (شيپور مانندي كه با رعايت اصول شرعي از شاخ قوچ ساخته ميشود) يكي از قسمتهاي جذاب و روحاني اعياد يهودي هستند كه انسانها را به بيداري دعوت ميكنند.
با نواختن شوفار در دو روز روش هشانا و شنيدن موسيقي سحرانگيز آن فضاي كنيساها در چنان سكوتي فرو ميرود كه هر شنوندهاي را تحتتأثير قرار ميدهد. روحانيت نواهاي «شوفار» با ضرب آهنگها و زير و بمهاي آن ترانههاي مزامير داود (تهيليم) و ستايش خداوند را از زبان حضرت سليمان تداعي مي‌كند- اميد به زندگي- صلح- فروتني- با ديگران بودن و به خاطر آنها فداكاري نمودن- دوري از خودپرستي- كينه- خشونت- حسادت و پرهيز از همه آن چه انسان را از انسانيت دور مي‌كند - پيام جاودانه «شوفار» در ايام روش‌هشانا است.
روش هشانا به لحاظ مذهبي روز داوري الهي است كه تقدير همه مخلوقات در سال آينده مشخص ميگردد و سرآغاز دو واقعه مهم در احوال شرعي يهوديان است. اول برگزاري مراسم «يوم كيپور» روز مهم درك حضور و عظمت خداوند و روز تقاضاي بخشش گناهان با روزه داري و حضور در كنيساها است، «يوم كيپور» گذشته از
جنبه هاي مذهبي آن يك اجتماع كامل يهوديان جهان در كنيساها ميباشد. اين اجتماع بزرگ علاوه بر اهميت ديني آن فرصتي است تا يهوديان كه عموماً در كشـورهاي مختلف پراكندهانـد گردهم آيند و يكديگر را بشناسند و باور كنند و همين اجتماع در وحدت نظر آنها و اعتماد به نفس در شرايط بحراني و حساس كمك بسيار كرده است.
به ياد داشته باشيم كه از جمعيت حدوداً چهارده ميليوني يهوديان جهان (آمار سال 2000 ميلادي) تقريباً ده ميليون آنها در دو كشور ايالات متحده آمريكا و اسرائيل زندگي ميكنند و بقيه همين چهار ميليون در اكثر كشورهاي جهان و عموماً با جمعيتهاي بسيار كم ساكن بوده و هستند، اين اجتماع سالانه (يوم كيپور) به لحاظ توجه به مباني شخصي و اجتماعي هر يهودي اهميت بسيار دارد.
بعد از «يوم كيپور» عيد بزرگ يهوديان عيد سايه بانها (خگ سوكوت) در فاصله پانزده روز بعد از روش هشانا برگزار ميشود.
پیروان آیین یهود بر این باورند که جهان در روش هشانا یا نوروز عبری که مصادف است با اولین روز ماه تیشری، هشتمین ماه سال عبری و مطابق با ماه سپتامبر میلادی آفریده شده است. بر اساس اعتقادات پیروان این مذهب، در اول روش هشانای هر سال عملکرد یک ساله انسان ها مورد بررسی ذات الهی قرار می گیرد و سرنوشت یک سال آینده آنها پس از ده روز در یوم کیپور یا روزه بزرگ تعیین میشود.
گرچه در تورا نامی از روش هشانا ذکر نشده است در عوض به جای آن از (روزی که شوفار نواخته میشود)، (روز یادبود) و همچنین (یادآور اعلام اعیاد و یا جنگ) آورده شده است.
اصولا معنا و مفهوم روش هشانا بر سه فلسفه فرهنگی و دینی استوار است:
• پذیرش خداوند بعنوان قادر مطلق
• یادواره قربانی نمودن اسحق توسط ابراهام که نشانگر اعتقاد عمیق او به ایزد یکتاست
• نواختن شوفار در این روز که از یکسو یادآور عزم بی مانند ابراهام در اجرای فرمان خداوند مبنی بر قربانی نمودن فرزندش بوده و از سوی دیگر یادآور هیبت محکمه الهی است.
در روش هشانا قلب های خفته بیدار خواهند شد و خواهند لرزید. بشر به سوی توبه و اصلاح اعمال خویش به سجده خواهد نشست و به عبارتی دیگر طنین شوفار همانند باد پاییزی که وزش آن باعث ریزش برگها میشود، قادر است قلب هایمان را به لرزه در آورده و غبار گناه و بدی را از آن بزداید.
بر اساس گفته های میخا نبی (فصل 7 آیه 18 الی 20) کیست خدایی همانند تو که عصیان را می آمرزد و از تقصیر میراث خویش در می گذرد. او خشم خود را تا به ابد نگه نمی دارد زیرا رحمت را دوست دارد.
او باز رجوع کرده بر ما رحمت خواهد نمود و عصیان ما را پایمال خواهد کرد و تو جمیع گناهان ایشان را به اعماق دریا خواهی انداخت.
این بدان معناست همانطور که آب جسم را تمیز میکند، ما نیز می بایست روحمان را با توبه طاهر و پاک نمائیم و از خداوند طلب بخشایش کنیم.
در تقویم عبری ماه الول، آخرین ماه شمرده میشود و آن فرصتی است برای درک حقیقت خلقت جهان هستی و رابطه انسان با خداوند. در این ماه حضرت موسی برای دریافت مجدد دو لوح تورا به بالای کوه سینا صعود نمود و پس از گذشت چهل شبانه روز در روز دهم تیشری (یوم کیپور) با به همراه داشتن لوح های ده فرمان الهی که نشانگر بخشایش قوم بنی ایسرائل از جانب خداوند بود، از کوه پایین آمد. از آن زمان به بعد این ایام بعنوان روزهای رضامندی، توبه و تزکیه نفس تعیین گردید.
هر ساله یهودیان از ابتدای ماه الول از ساعات اولیه بامداد در کنیساها اجتماع نموده و با خواندن متون که به نام سلیحوت معروف است با قلبی شکسته و تضرع از خداوند می خواهند که در این ایام خاص آنها را بیش از پیش مورد لطف و عنایت قرار دهد.
کلمه سلیحوت از لغت سلح مشتق شده و معنی آن بخشیدن و آمرزیدن است. سلیحوت اساسا نوعی سرود مذهبی عارفانه است و بیانگر درک صفات باریتعالی و نزدیک شدن به حضرت حق، همچنین توصیف احساسات درونی و مذهبی انسانها می باشد. قدیمی ترین نسخه سلیحوت بدست آمده در کتاب (سیدوری) که راو عمرام گائون در قرن نهم میلادی آنرا تالیف نموده است، میباشد. تدوین و تنظیم این نوع اشعار عارفانه تا قرن شانزدهم ادامه داشته است. در سلیحوت یهودیان سفارادی هدف، طلب بخشایش از پیشگاه خداوند است. اما در سلیحوت یهودیان اشکنازی، اشاره به رویدادهای ناگوار تاریخی بویژه از شهیدانی است که به ناحق خونشان ریخته شده است.
بدین ترتیب سال نو عبری (روش هشانا) در اول ماه تیشری در حالی آغاز میشود که یهودیان از یک ماه قبل خود را از لحاظ روحانی تطهیر کرده و آماده میشوند که فصلی دوباره در زندگی خود بگشایند.
رسم است در شب روش هشانا، از خوراکی های ویژه که از دیدگاه مذهبی معنا و مفهوم خاصی دارد خورده شود.
1. با خوردن سیب و عسل، ضمن شکرگزاری از ایزد منان خواستاریم سالی که در پیش داریم سالی باشد نیکو و مملو از لحظات شیرین.
2. با خوردن چغندر از آفریدگار ما و نیاکان ما درخواست میکنیم تا شریران و مشرکان را از ما دور نگاه دارد. ضمن آنکه از قبل طی مراسمی با خورد کردن سبزی (تره) امیدواریم که همه دشمنان و بدخواهان حق معدوم شوند.
3. با خوردن خرما از خداوند میخواهیم بدخواهان و ستمگران پیروان مکتب توحید را کیفر دهد و ظلم و خطا از جهان رخت بربندد.
4. با خوردن کدو از خداوند میخواهیم اگر تقدیر بدی برای ما رقم خورده، آنرا نابود کند و امیدواریم شایستگی اعمال ما مورد توجه درگاه حق قرار گیرد.
5. با خوردن لوبیا خواستار آن هستیم که بر کردار نیک ما افزوده شود.
6. با خوردن گوشت کله بره یا زبان گوسفند از پروردگار میخواهیم که ما سرور و فرادست باشیم نه زیردست.
7. با خوردن جگر سفید خواهان آن هستیم که گناهان ما همانند ریه (شش) سبک باشد.
8. با خوردن انار امیدواریم که کردارهای نیک ما (میتصواها) همانند دانه های انار فراوان باشد.
پس از ایام روش هشانا با فاصله یک هفته، یوم کیپور یکی از مهمترین روزهای عبادی و روحانی بنی ایسرائل فرا میرسد. این روز که به منزله روزه بزرگ محسوب میشود، بعنوان نقطه اوج تلاش جامعه برای جلب رضایت خداوند و بخشش گناهان در نظر گرفته میشود. در یوم کیپور هر یهودی متعهد و مومن، دعا و استغاثه خود را از صمیم قلب به حضور خداوند عرضه می نماید و با توسل به اعتبار انبیاء از خالق خود می خواهد که او را جزء صالحان قرار داده و در دفتر زندگانی نیک ثبت و مهر نماید.
پیشینۀ دینی «روش هشانا»
«روش هشانا» یا نوروز یهودیان، از کتاب مقدس تورات سرچشمه می گیرد، که در باب بیست و نهم کتاب «لاویان» که کتاب سوم تورات می باشد چنین آمده است: «... و در ماه هفتم، روز اول ماه را برای شما مقدس داشتم. در این روز به هیچ کاری نپردازید و در کرناها بدمید.»
منظور از ماه هفتم، شش ماه پس از «عید پسح»، عید آزادی یهودیان از بندگی مصر است که با اولین ماه بهار مصادف می باشد. بنابراین می توان گفت که یهودیان دو نوروز دارند که یکی در اوائل بهار و دیگری در اوائل پائیز برگزار می شود.
عید اول، یادگار خروج یهودیان از سرزمین بندگی مصر می باشد. ولی از هنگامی که آنها دوباره در سرزمین پدری خویش استقرار یافتند و مجددا به کشاورزی و دام پروری پرداختند، آغاز سال نو را مصادف با فصل پایان درو قرار دادند. در این ایام است که یک سال کار در صحرا خاتمه می یابد و انبارها از غله انباشته می گردد و خوشه چینی به پایان می رسد و در همین ایام است که روستائیان به استراحت می پردازند و خود را برای کشت زمستانی آماده می سازند. به همین جهت، نوروزی که در اوائل فصل پائیز واقع می شود، نشانه و همبستگی ملت یهود به کار کشاورزی می باشد.
نخستین روز ماه عبری «تیشری» که نوروز یهودیان تعیین گردیده، در تورات بنام روز «کُرنا» (به زبان عبری «شوفار» خوانده می شود) نامیده شده و به طوری که در باب بیست و نهم کتاب «اعداد» آمده است، خداوند می گوید: «...و در روز اول ماه هفتم، محفل مقدسی برای شما، بدون کار و خدمت و همراه با نواختن کُرنا باشد.»
مفسران مذهبی، کلمه «کُرنا» را شادمانی ترجمه کرده اند و عقیده دارند که این روز را خداوند روز شادمانی قرار داده و رسم بر آن است که یهودیان در دو روز نخستین سال نو فقط غذاهای شیرین خورده و از آنچه که ترش و شور است بپرهیزند و به تفریح و جشن بپردازند.
تحول «روش هشانا» در ادوار تاریخ
طبق آنچه در کتاب مقدس تورات نوشته شده، نوروز یهودیان فقط یک روز می باشد. ولی از دیر زمان، این عید به مدت دو روز جشن گرفته می شود. زیرا از هنگامی که یهودیان به اسارت رفتند و در سراسر جهان پراکنده شدند، به علت آنکه شمارش دقیق ماههای عبری امکان پذیر نبود، برای اطمینان بیشتر، نوروز را دو شب متوالی جشن می گرفتند.
در این عید، خوردنی های مختلفی بر سر سفره نهاده می شود که هر یک از آنها مفهومی خاص دارد. مثلا انار نشانه امیدواری یهودیان برای باروری است. و هنگام خوردن سیب و عسل چنین برکت داده می شود: «... ای خداوند، خدای ما و خدای پدران ما، امیدواریم که سال نو، از آغاز تا فرجام، سال نیکوئی و شیرینی باشد».
گفتنی است از ایامی که اشغالگران خارجی بر سر زمین یهود تاختند و ملت آنرا به تبعید بردند، و قوم یهود در سراسر جهان پراکنده گردید، از شادمانی و مسرت عید سال نو کاسته شد و جنبه کشاورزی آن فراموش گردید و ماهیتی مذهبی بخود گرفت.
طبق سنت ویژۀ همه ساله، یهودیان دو روز عید را، از سپیده دم تا هنگام ظهر، در کنیساها به عبادت می گذرانند، و پایان نماز با به صدا درآمدن «شوفار» (یعنی کُرنا) اعلام می گردد.
«شوفار»، نمادی دوگانه از مذهب و ملت
در مورد شیپور مخصوص «شوفار» که از شاخ قوچ تراشیده شده و صدای 40 و لرزان آن هیجان خاصی در دل شنوندگان ایجاد می کند، تفسیرهای مختلفی آمده است؛ از جمله: «جمعی آنرا نشانه سلطنت و عظمت گذشته ملت اسرائیل می دانند و برخی دیگر، آنرا با قوچی که خداوند هنگام قربانی کردن اسحاق توسط پدرش ابراهیم، در نزد او حاضر ساخت، مربوط می دانند.»
در طول تاریخ، در بسیاری از کشورهائی که یهودیان تحت آزار و شکنجه قرار داشتند، نواختن شوفار ممنوع بود. ولی یهودیان که هرگز مراسم ملی و مذهبی خویش را از یاد نمی بردند، مخفیانه در سردابه ها جمع شده و کُرنا را به صدا در می آوردند.
عیدی با مفهوم اخلاقی و مذهبی
مفهوم خاص نوروز یهودیان که آنرا از سال نو سایر ملت ها و اقوام جدا می سازد، جنبۀ اخلاقی و مذهبی آن است. در این روزها یهودیان وظیفه دارند به یک سال گذشته خویش بیاندیشند و اعمال خوب و بد را با یکدیگر بسنجند، از اشتباهات گذشته درس عبرت بگیرند و در انجام نیکوئی ها کوشا باشند.
در کتب باستانی یهود آمده است که در دوران سلطنت هخامنشیان که سراسر بین النهرین و شام (سوریه) آنروز، بخشی از امپراطوری ایران را تشکیل می داد، «عزرای کاتب»، حکیم و دانشمند بزرگ یهودی که در بابِل می زیست، با اجازه شهریار ایران به اورشلیم آمد تا در روز عید سال نو، کتاب تورات را برای یهودیان شهر مقدس از نو بخواند. و چون یهودیان بر عظمت از دست رفته خویش گریستند، عزرا به آنان گفت: «سوگواری نکرده و اشک مریزید. امروز نوروز خداوند است. برخیزید و خداوند را ستایش گوئید».
اعیاد بزرگ یهودیان
یهودیان در مقایسه با پیروان بسیاری از ادیان دیگر، اعیاد شاد بسیار دارند و روزهای عزاداری آنان اندک است و حتی می توان گفت که در اصل یهودیت، ایام سوگواری وجود ندارد – گرچه برخی مذهبی ها، در طول زمان یکی دو روز را برای یادبود بزرگان قوم و یا ویرانی بیت المقدس یهود، ایام سوگواری تعیین کرده اند.
(همچنین ایام روزه یهودیان، در اصل به یک روز محدود می شود که آن هم «یوم کیپور» نام دارد که از حد اعلای تقدس برخوردار است. در کنار آن چند مورد ایام روزه از جانب برخی روحانیون در طول قرن ها اعلام شده که مورد قبول همگانی نیست و ساعات آن نیز کوتاه تر از روزه «یوم کیپور» است.)
در کنار این سه عید، ایام شادی و جشن، مانند «روش هشانا» (که سر آغاز سال نو است)، «حنوکا» («חנוכה» - «Chanouka» - یادگار پیروزی بر اشغالگران یونانی) و «پوریم» («פורים» - «Pourim»- که روایتی تاریخی در مورد خنثی کردن توطئه قتل عام یهودیان در دوران یکی از پادشاهان امپراطوری ایران) و چند عید دیگر وجود دارد.
جزئیات مراسم سال نو
یکی از ویژگی های اعیاد یهودیان آن است که هر عید خوراکی های ویژه خود را دارد و نوع خوردنی هائی که باید سر میز نهاده شود، در واقع یکی از مشخصه های آن عید محسوب می گردد.
عید سال نو (روش هشانا)، دارای بیشترین نوع خوراکی های نمادین در سفره شب عید است، از جمله:
سیب و عسل: در این شب، یهودیان یک قاچ سیب را در عسل فرو می برند و پیش از آن که به دهان بگذارند، این نیایش را می خوانند: «ای پروردگار عالم، اراده تو بر آن قرار گیرد که سال نو، سالی خوش و شیرین باشد.»
کدو: یهودیان کدوی پخته را روی سفره در کنار خوردنی های دیگر قرار می دهند و پیش از آن که قاچی از آن را به دهان ببرند از درگاه پرورگار درخواست می کنند اگر درباره اعمال آن ها حکم بدی صادر گردیده باطل شود و پروردگار رفتارهای نیک آنان را در «دفتر اعمال» بیاورد.
انار: انار همیشه یکی از نمادهای سرزمین باستانی اسرائیل بوده و به خوبی در آن جا رشد می کند. به گفته باورمندان یهودی، میوه انار معمولا دارای چندصد حبه است که برابر با شمار کارهای نیکی است که هر یهودی باید آن ها را انجام دهد. انار همچنین نشان باروری محسوب گردیده و یهودیان با خوردن آن در شب عید آرزو می کنند که شمارشان فزونی گیرد. هنگام خوردن انار، این چنین برکت داده می شود: «ای پروردگار یکتا، باشد که همانند انار همیشه پر از رفتارها و کردارهای نیک باشیم.»
ماهی: برخی یهودیان سر پخته شده ماهی را روی میز می گذارند و یهودیان غربی بدنه ماهی را چرخ کرده و به صورت کوفته های متوسط در می آورند و هنگام خوردن آن دعا می کنند که همیشه"سر"باشند و نه "دم"و از موقعیت خوب بهره مند گردند. برخی همچنین می گویند از آن جا که سرعت تولید مثل ماهی بسیار بالا و تخم آن بسیار زیاد است، خوردن آن در شب عید می تواند نشان آرزوی باروری و کثرت باشد.
لوبیا: لوبیای پخته را برکت داده و پیش از آن که به دهان بگذارند، آرزو می کنند که از نیک بختی و موفقیت در زندگی و کار بهره مند گردند و همیشه به کارهای نیکو بپردازند.
کله بره: یهودیان در شب عید کله پخته شده بره را سر میز می گذارند و با خوردن تکه ای از گوشت آن آرزو می کنند که بزرگ و سرور باشند و بتوانند بر دشمنان خویش پیروز شوند و از جانب بدخواهان و کافران خوار نگردند. گفته می شود که کله بره، همچنین یادی از داستان قربانی کردن حضرت اسحاق به دست حضرت ابراهیم است که مسلمانان نیز به آن اعتقاد دارند (با این تفاوت که حضرت اسماعیل را قهرمان این ماجرا می دانند.)
چغندر: یهودیان لبو را در تکه های قاچ شده بر سر میز می گذارند و با خوردن آن نیایش می کنند که دشمنان و بدخواهان، پلیدان و کافران دنیا را ترک گویند.
ریه: با خوردن تکه ای از ریه پخته شده، آرزو می کنند که گناهانشان همانند شُش سبک باشد.
در شب جشن سال نو، خانواده ها ترانه های ویژه عید را به صورت دسته جمعی می خوانند و جام شرابی نیز می نوشند که شاد و سبک بال باشند و پروردگار را مدح بگویند.
حکما و شعرای مذهبی یهود برای این ایام اشعار بسیار زیبا سروده اند که همه در مدح و ستایش پروردگار می باشد.
«کیپور»، پس از «روش هشانا»
لازم به ذکر است، ده روز پس از آغاز سال نو، روزۀ بزرگ یهودیان آغاز می شود. این روز که «کیپور» نام دارد، موعد اعتراف به گناهان و طلب بخشایش است. یهودیان یک هفته قبل از آغاز سال نو، هر بامداد، پیش از طلوع آفتاب، از بستر برمی خیزند و در کنیساها به مدح و ستایش خداوند می پردازند. دعاهائی که در این ایام خوانده می شود و «سلیحوت» («طلب بخشایش») نام دارد تا روز «کیپور» به مدت 16 روز ادامه می یابد.
«مراسم شب روُش هشانا ...»
بعد از مراجعت از کنیسا مراسم شب روش هشانا با گفتن قیدوش بر جامی از یایین شروع میشود. شرکت کنندگان دست خود را شسته (نطیلا گرفته) هموصی میگویند و لقمهی هموصی را در شکر یا عسل فرو برده و می‌خورند در شب روش‌هشانا، خوراکیهای به خصوصی بر سر سفره قرار می‌گیرند که هریک سمبل و نشانه یک چیز است و برهر کدام متن مخصوصی گفته میشود، این خوراکیها عبارتند از: سیب با عسل، کدو، چغندر، خرما، تره، انار، لوبیا و گوشت کله بره.
سیب و عسل: علامت شرینی سال جدید است و از خد.اوند میخواهیم که سالی شیرین و نیکو در مقابل ما قرار دهد. هر یک از شرکت کنندگان قطعه سیبی را در عسل فرو برده و بعد از گفتن براخا میل می‌کنند. ولی قبل از خوردن آن درخواستی می شود که یعنی از حد.اوند میخواهیم که سالی نیکو و خوب برای ما مقرر فرماید و سالی که در پیش داریم توام با سعادت باشد.در عرفان یهود سیب علاوه بر شیرینی سمبل قدرت الهی نیز محسوب میگردد و چنین توجیه می شود که؛ هماهنگی زیبای رنگ سرخ و سفید سمبل قدرت الهی است بوسیله ی عشق و علاقه بوجود آمده است.
تره سبز: مقداری تره بدون گفتن براخای "هااَداما"میل میشود. در دعا درخواست میکنیم که افکار شوم بدخواهان، نافرجام مانده و عملی نشود. در اینجا متذکر میشویم که تمام این مراسم دارای جنبه های سمبلیک است، برای مثال؛ لغت عبری تره (כרתי – کَرتی) است این کلمه از ریشه ای مشابه کلمه "כרת – کارِت"بمعنی نابود شدن یا از بین رفتن مشتق می شود. ما درخواست میکنیم که افکار بدخواهان ما بی اثر شده و به مرحله عمل در نیاید و از بین برود.
چغندر: در زبان عبری به چغندر"סלק ؛ سلق"گفته میشود و این کلمه از ریشهای مشابه با ریشهی "הסתלק – هیستلق"به معنی دور شدن مشتق میشود، ضمناً این کلمه معنی نابود شدن نیز می‌دهد. قبل از اینکه صرف شود درخواست میکنیم که شرک از جهان ریشه کن شود و افکار پلید نیز از ما دور گردند.
خرما: قبل از خوردن تمنا میکنیم که انگیزه ارتکاب خطا و خود خطا از روی جهان محو شوند تا دیگر خطاکاری نباشد. خرما میخوریم تا اینکه همه مانند خرما که هسته خود را پوشانده و به نحوی بندگی آن را میکند تا آن هسته از هر گزندی مصون باشد، ما نیز بندگی خد.اوند را کنیم، تا اینکه وی هم جان ما را از هرگونه آسیب دور نگاه دارد.
کدو: از حد.اوند درخواست میکنیم که اگر تقدیر بدی در سال آینده در انتظار ماست آنرا باطل فرموده و به جای آن فضائل و امتیازات ما در حضورش مهم به حساب آیند.
لوبیا: لوبیا سمبل باروری است.از ذات پروردگار درخواست می کنیم که اعمال نیکوی ما در سال آینده بسیار گردند.
گوشت کله بره: تمنا داریم که در سال آینده شخص موفق و جزو پیشروان اجتماع باشیم و همواره سَر باشیم، یعنی؛ با عقل مسیر زندگی خود را انتخاب کنیم و بین شکست خوردگان نباشیم ضمناً شایستگی جد خود حضرت اسحق را که حاضر شد در راه حق قربانی شود شفیع قرار میدهیم. سپس شام صرف میشود و بیرکت هازون (برکت بعد از خوردن) را میخوانیم.
شُش: تا اینکه گناهانمان مانند شُش که سبک است سبک باشد.
انار: تا اینکه همه ما مملو و پردانه از میصواهای خد.اوند باشیم.
اولين دستور خد.اوند به بني اسرائيل، تعيين حلول ماه عبري «نيسان» به عنوان مبدا شمارش ماههاي سال ميباشد:
روزهاي رُوش هَشانا (آغاز سال نو) و يُوم كيپور (روزه بزرگ براي بخشش گناهان) كه با آداب و احكام خاص همراه هستند، ميبايست به دقت تعيين گردند، چرا كه بنابر اعتقاد يهوديان، در چنين ايامي است كه خد.اوند سرنوشت يك سال گذشته را مورد بررسي قرار داده و چگونگي وضعيت و گذران زندگي را براي سال آينده، رقم ميزند. علاوه بر اين جدا كردن تِروما ( سهم كوهنها) و مَعَسِر (يك دهم) از محصول و بهائم و استفاده از ميوه درختان غرس شده وابسته به تعيين دقيق روزها و ماههاي سال بود.
ماه عبري
تطابق تقريبي
مدت به روز
نيسان فروردين 30
ايار ارديبهشت 29
سيوان خرداد 30
تموز تير 29
آو مرداد 30
اِلول شهريور 29
تيشري مهر 30
حِشوان آبان * 30-29
كيسلِو آذر * 30-29
طِوِت دي 29
شِواط بهمن 30
اَدار (اول) اسفند ** 30-29
ادار (دوم) اسفند و فروردين 29
منابع
fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D9%87%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%A7
http://www.iranjewish.com/Essay/Essay113_27_1.htm
http://www.7dorim.com/cultures/roshHashanaasp.asp
http://talmood26.blogfa.com/post-207.aspx
http://www.iranjewish.com/Essay/Essay85.htm
